Όλοι ανεξαρτήτως του τόπου που μεγαλώνουμε σκεφτόμαστε τα μακρινά ταξίδια, τις άλλες χώρες και τους εξωτικούς προορισμούς που θέλουμε να επισκεφτούμε. Ως αποτέλεσμα υπάρχουν μέρη στην Ελλάδα που δεν έχουμε εξερευνήσει ακόμα, που δεν έχουμε επενδύσει ώστε να τα γνωρίσουμε, να μάθουμε τι παράγουν και πώς ζουν οι άνθρωποι εκεί, γεγονός που είναι εν μέρει λογικό. Μέχρι που έρχεται μια μέρα και βρίσκεσαι 2,5 ώρες μακριά από την Αθήνα να απορείς που ήταν κρυμμένη τόση ομορφιά.

Αυτό ήταν το συναίσθημα μου όταν, με την πρωτοβουλία της Αναπτυξιακής Εταιρίας Μεσσηνίας και την υποστήριξη της πλατφόρμας experienceskalamata, βρέθηκα πριν κάποιες μέρες στην Ανδρούσα Μεσσηνίας στο πλαίσιο μίας βιωματικής, αγροτουριστικής δράσης.

Ο κίτρινος χρυσός

Στην Ανδρούσα που βρίσκεται κοντά στη Μεσσήνη, μάς υποδέχτηκαν οι άνθρωποι του The Olive Routes, ένα αγρόκτημα αφιερωμένο στην πολιτιστική κληρονομιά της ελιάς και των προϊόντων της και μας ξενάγησαν στα μέρη τους. Γνωρίσαμε την Αθανασία και τον Στάθη, οι οποίοι μας μίλησαν για το ιστορικό κάστρο του 13ου αιώνα που βρίσκεται στο χωριό, το οποίο ήταν γεμάτο από ελαιόδενδρα. Έπιασα τον εαυτό μου να σκέφτεται αν έχει ξαναδεί μέρος όπου εκτείνονται τόσα στρέμματα με ελιές, γεμίζοντας όλο το οπτικό μου πεδίο με πρασινοκίτρινους χρωματισμούς.

«Στη Μεσσηνία το κυριότερο προϊόν είναι τα ελαιόδενδρα, εδώ μόνο βρίσκονται 15.000.000», μας ενημέρωσαν καθώς περπατούσαμε περιμετρικά των τειχών του κάστρου. 

Μας τόνισαν πως η ελιά είναι μέρος της κουλτούρας μας και γι' αυτό ξεκινούν τις ξεναγήσεις τους πρώτα από τη γύρω περιοχή του ελαιοτριβείου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η Ανδρούσα στα αρχαία χρόνια ονομαζόταν Καλλίκαρπος, καθώς η γη της ήταν ιδιαίτερα εύφορη.

Μια πληροφορία που με εντυπωσίασε είναι ότι η περιοχή δεν έχει σύνορα, ο καθένας γνωρίζει ποιο κομμάτι γης και ποιο δέντρο του ανήκει, ενώ εκεί καλλιεργούνται δύο ποικιλίες: Η κορωνέικη, που δίνει και το εξαιρετικό λάδι και η Καλαμών, που προορίζεται για επιτραπέζια χρήση. Μάλιστα τις ελιές Καλαμών τις μαζεύουν με τα χέρια για να μην τραυματίζεται ο καρπός.

Στο ελαιοτριβείο μπορέσαμε να δούμε πως αξιοποιούνται οι καρποί της ελιάς μετά την περίοδο της συγκομιδής, μάθαμε για τα μηχανήματα που χρησιμοποιούν και καταλήξαμε σε μια απλή, αλλά σχεδόν ποιητική διαπίστωση: μόνο στην Ελλάδα, όταν λέμε «λάδι», εννοούμε αποκλειστικά το ελαιόλαδο.

Αφού ολοκληρώσαμε την περιήγησή μας στην Ανδρούσα, μεταφερθήκαμε στο βιολογικό ελαιοτριβείο One & Olive στο Τρίκορφο. «Το φως και το οξυγόνο είναι οι εχθροί του ελαιολάδου», μας τόνισε ο Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, που μαζί με την αδερφή του αποτελούν την 5η γενιά του ελαιοτριβείου.

Εκεί συζητήσαμε για τη σημασία του ελαιολάδου στη μεσογειακή διατροφή, δοκιμάζοντας ορισμένα πιάτα που το περιείχαν, ενώ παράλληλα μάθαμε πως γίνεται η γευσιγνωσία ελαιολάδου. Στο ελαιόλαδο, σε αντίθεση με τις γευσιγνωσίες κρασιού που έχω συμμετάσχει, δεν παίζει ρόλο το χρώμα που έχει το λάδι και γι' αυτό χρησιμοποιούνται ειδικά αδιαφανή ποτήρια για να μην επηρεάζονται όσοι δοκιμάζουν. 

Οι ελιές Καλαμών που ήρθαν στο τραπέζι μας έμοιαζαν σαν χάντρες από κάποιο κόσμημα, έτσι όπως γυάλιζαν και η όψη τους ήταν αντίστοιχη της νοστιμιάς τους. Μετά από ένα τσούγκρισμα με τσίπουρο για να σφραγίσουμε τη γνωριμία μας με τους ανθρώπους του οινοποιείου και να υποσχεθούμε πως θα βρεθούμε ξανά στην περιοχή για λάδι και συζητήσεις, πήραμε το δρόμο για την επόμενη στάση.

Μεσσηνιακός αμπελώνας

Στο οινοποιείο Ψαρούλη, στη Βασιλάδα μάς περίμενε ο Κωνσταντίνος Ψαρούλης για να μας ξεναγήσει στο χώρο και τα κρασιά του. «Τα μεγάλα κρασιά βγαίνουν στο αμπέλι και εγώ δηλώνω αμπελουργός», μας είπε, καθώς κινούμασταν στον εξωτερικό χώρο που έχουν δημιουργήσει για γευσιγνωσίες κρασιού. Μου εντυπώθηκε αυτή η τοποθέτηση, γιατί δείχνει άνθρωπο που εστιάζει στην ποιότητα. Βέβαια, δεν θα μπορούσε να συμβαίνει και αλλιώς, αφού οι ετικέτες του έχουν βραβευτεί στους μεγαλύτερους διαγωνισμούς κρασιών του κόσμου και φέτος ξεκίνησαν τη συνεργασία τους με την Aegean Airlines για την προώθηση του ελληνικού κρασιού σε παγκόσμιο επίπεδο.

«Γευστική μνήμη αφορά τη στιγμή που τρως και πίνεις κάτι στη γη που το γεννάει, για αυτό δεν θα μπορούσαμε στα pairings που διοργανώνουμε να χρησιμοποιούμε και να προτείνουμε κάτι διαφορετικό από μεσσηνιακά προϊόντα», ήταν η απάντηση του Κωνσταντίνου στην ερώτηση τι εδέσματα επιλέγουν στις δοκιμές κρασιών. Κάποιοι ίσως βιαστούν να χαρακτηρίσουν αυτές τις δηλώσεις τοπικιστικές. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι άλλο πράγμα ο τοπικισμός και άλλο η γνήσια αγάπη για τον τόπο και την πρόοδό του.

Αν δεν παλέψουν οι ίδιοι οι παραγωγοί να αναδείξουν τα προϊόντα τους, ποιος θα το κάνει; Πώς αλλιώς θα φτάσουν μέχρι τα τραπέζια, τα πιάτα και τα ποτήρια μας; Γι’ αυτό και σε κάθε στάση του tour χαιρόμουν, συναντώντας ανθρώπους που είναι πραγματικά περήφανοι γι' αυτό που δημιουργούν. Και αυτή την περηφάνια, ομολογώ, δεν τη συναντώ τόσο συχνά.

Ένα τραπέζι γεμάτο νοστιμιές

Τέλος, κατευθυνθήκαμε στην περιοχή Στέρνα, στο Green Land Co-Farming, ένα φιλόξενο περιβάλλον μέσα στη φύση. Εκεί μπορεί κανείς να απολαύσει την ηρεμία, τα αυθεντικά τοπικά εδέσματα, καθώς και να δοκιμάσει προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας και παραδοσιακές γεύσεις που συνδέονται άμεσα με τον αγροτικό πολιτισμό της Μεσσηνίας.

Εμείς είχαμε την τύχη να μας περιμένει ένα «τραπέζι αρραβώνα», όπως τείνω να αποκαλώ εγώ ένα τραπέζι γεμάτο νοστιμιές, εξαιρετικό κρασί και ανθρώπους με θετική διάθεση. Αυτό που με συγκινεί σε τέτοιες δράσεις, οι οποίες καταλήγουν σε γεύμα, είναι οι άνθρωποι που τις απαρτίζουν - έτοιμοι να σε γνωρίσουν, να σε βάλουν στην κυριολεξία στο σπίτι τους και να σου μιλήσουν για τον τόπο και τη ζωή τους εκεί.

Ανάμεσα στα πιο νόστιμα γεμιστά με ντόπιο λάδι που έχω δοκιμάσει, τα εξαιρετικά παϊδάκια, το ψωμί στον ξυλόφουρνο και όποια άλλη νοστιμιά βάλεις με το νου σου, κατάλαβα πόση αξία έχουν οι πρώτες ύλες και οι άνθρωποι πίσω από τον πρωτογενή τομέα. Μέσα στην καθημερινότητα χάνεσαι και τείνεις να ξεχνάς πως ό,τι φτάνει στο τραπέζι σου δεν εμφανίζεται μαγικά, ούτε η φύση είναι ένα μηχάνημα που μπορεί μόνο να δίνει. Όλα χρειάζονται τη φροντίδα και την προσοχή τους για να αποδίδουν και να είναι λειτουργικά, από τα τρόφιμα που δίνεις στον οργανισμό σου, μέχρι τον τρόπο που συμπεριφέρεσαι στη γη. 

Γι’ αυτό σου προτείνω να αναζητήσεις τέτοιες εμπειρίες και να τις ζήσεις κι εσύ. Κάποιες δράσεις σε φέρνουν πίσω στις «εργοστασιακές ρυθμίσεις», όπως λέω συχνά - σε επανασυνδέουν με τον εαυτό σου και σου επιτρέπουν να δεις τα πράγματα πιο καθαρά, όπως πραγματικά είναι. 

Η Βιωματική Αγροτουριστική Δράση της Αναπτυξιακής Μεσσηνίας ανέδειξε την πολυδιάστατη ταυτότητα της Μεσσηνίας, ως έναν τόπο που συνδυάζει ποιοτικά αγροτικά προϊόντα, πολιτισμό, ιστορία και βιώσιμη ανάπτυξη, συμβάλλοντας παράλληλα στη διαμόρφωση νέων συνεργασιών και στη διεύρυνση του θεματικού τουριστικού προϊόντος της περιοχής.