Έχει συμβεί σε όλους: Ξεχασμένα υπολείμματα φαγητού και μαραμένα λαχανικά στο πίσω μέρος του ψυγείου, δοχεία τροφίμων με μυστηριώδη περιεχόμενα, ψωμί και φρούτα που συστηματικά καταλήγουν στα σκουπίδια. Η σπατάλη τροφίμων όμως δεν είναι απλώς φαγητό που πετιέται, αλλά και τεράστιο περιβαλλοντικό και οικονομικό ζήτημα. Και σήμερα, 18 Ιουνίου, οπότε και γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Βιώσιμης Γαστρονομίας, ίσως είναι μία αφορμή για να το σκεφτείς λίγο παραπάνω.
Αρκεί να αναφέρουμε ότι μόνο στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι αντιστοιχούν 31 κιλά αποβλήτων ανά άτομο ετησίως. Την ίδια στιγμή, τα ποσοστά στη χώρα μας είναι ακόμη πιο αυξημένα. Όπως είχε αναφέρει σε δήλωσή της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθηγήτρια του Τμήματος Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, Κάτια Λαζαρίδη «Τα απόβλητα στη χώρα μας είναι 191 κιλά ανά άτομο τον χρόνο, με τον μέσο όρο της Ευρώπης να βρίσκεται στα 131 κιλά. Από αυτά τα 191 κιλά, τα 87 είναι απόβλητα τροφίμων εκ των οποίων τα 45 είναι βρώσιμα. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε ο καθένας μας να μην έχει αγοράσει και πετάξει 45 κιλά τρόφιμα κάθε χρόνο.
Το μεγαλύτερο ποσοστό φαγητών που πετάμε οφείλεται στο ότι δεν τα αποθηκεύουμε σωστά, κάνουμε υπερβολικές αγορές χωρίς να σχεδιάζουμε τα γεύματά μας εκ των προτέρων, δεν ξέρουμε πώς να χρησιμοποιήσουμε κάποια από τα τρόφιμα που αγοράζουμε ώστε να μη χαλάσουν ή μπερδευόμαστε με τις ημερομηνίες λήξης στις συσκευασίες. Το θετικό είναι ότι υπάρχουν πολλοί και απλοί τρόποι για να μειώσεις το food waste στην κουζίνα σου.
Αποθηκεύοντας σωστά τα τρόφιμα και χρησιμοποιώντας το φαγητό που έχει περισσέψει, όχι μόνο θα φροντίζεις το περιβάλλον, αλλά θα σπαταλάς και λιγότερα χρήματα. Μάλιστα, μπορείς να πας και τη μαγειρική σου σε άλλο - πιο δημιουργικό - επίπεδο, φτιάχνοντας πολλές, υπέροχες συνταγές που ενσωματώνουν leftovers ή φρέσκα υλικά που δεν είναι πια στην ακμή τους.
Πρώτα από όλα ωστόσο, είναι σημαντικό να μάθεις πώς να αποθηκεύεις σωστά τα τρόφιμα, ώστε να μην αλλοιώνονται και να διαρκούν περισσότερο, αλλά και να κάνεις όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικές αγορές όσον αφορά στις ποσότητες, για να αποφεύγεις τις υπερβολές.
Πως να αξιοποιείς όλα τα λαχανικά στο ψυγείο σου
1. Κράτησε όλα τα λαχανικά και μυρωδικά που ετοιμάζονται να χαλάσουν σε ένα μπολ ή σακούλα στο μπροστινό μέρος του ψυγείου - είναι πιο πιθανό να τα χρησιμοποιήσεις πρώτα.
2. Φτιάξε ένα γεύμα με λαχανικά που έχουν περισσέψει (πιπεριές, καρότα, κολοκυθάκια, κολοκύθα): Για μία γρήγορη σάλτσα ζυμαρικών, σοτάρεις ελαφρά τα λαχανικά σε λίγο ελαιόλαδο και προσθέτεις μια κονσέρβα ψιλοκομμένα ντοματάκια. Εναλλακτικά, μπορείς να φτιάξεις φριτάτα, ανακατεύοντας τα λαχανικά με χτυπημένα αυγά, ενώ μαζί τους μπορείς να φτιάξεις και ένα ωραίο πιάτο με κάρι - θα χρειαστείς λίγο νερό ή ζωμό, μπαχαρικά και μια κονσέρβα γάλα καρύδας.
3. Ξαναζωντάνεψε τις πρασινάδες (σπανάκι, ρόκα, μαρούλι), βάζοντάς τις σε παγωμένο νερό για περίπου 10 λεπτά. Στη συνέχεια, στράγγιξε καλά, στέγνωσε απαλά με απορροφητικό χαρτί κουζίνας και είναι έτοιμα για να φτιάξεις σαλάτα.
4. Φτιάξε πέστο με περισσευούμενο σπανάκι ή ρόκα, πολλή παρμεζάνα, σκόρδο και ελαιόλαδο ή χρησιμοποίησε οποιαδήποτε μυρωδικά που μαραίνονται, όπως βασιλικό, μαϊντανό, άνηθο και κόλιανδρος, για να φτιάξεις chimichurri ή ένα ντιπ γιαουρτιού.
5. Όταν καθαρίζεις λαχανικά, όπως καρότα, πατάτες, καρότα, πράσα, ακόμα και κρεμμύδια, βάλε τη φλούδα και τις σκληρές άκρες σε μια σακούλα, μαζί με σκληρά κοτσάνια μυρωδικών και διατήρησέ τα στην κατάψυξη για να τα χρησιμοποιείς όταν θέλεις να φτιάξεις αρωματικό ζωμό λαχανικών.
Τι να κάνεις τα πολύ ώριμα φρούτα
6. Αν έχεις πολύ ώριμες μπανάνες που δε θέλεις να καταναλώσεις ως έχουν, χρησιμοποίησε τις για να φτιάξεις banana bread. Μπορείς επίσης να τις πολτοποιήσεις και να τις προσθέσεις σε μείγμα για pancakes.
7. Τα περισσότερα φρούτα παγώνουν πολύ καλά στην κατάψυξη και άρα μπορείς να τα συντηρήσεις για περισσότερο. Κόψε τα φρούτα σε φέτες, τοποθέτησέ τα σε ταψί ή πιάτο στρωμένο με αντικολλητικό χαρτί ψησίματος και βάλε τα στην κατάψυξη. Μόλις παγώσουν, τα μεταφέρεις σε σακουλάκια τροφίμων και τα διατηρείς στην κατάψυξη. Είναι ιδανικά για να τα προσθέτεις σε smoothies ή για να φτιάξεις μια γρήγορη μαρμελάδα. Σημείωσε επίσης, ότι τα κατεψυγμένα φρούτα τους δάσους μπορούν να προστεθούν απευθείας σε μείγμα για κέικ, αφού πρώτα τα ανακατέψεις με λίγο αλεύρι.
8. Να θυμάσαι ότι τα μήλα, τα αχλάδια και τα εσπεριδοειδή κρατάνε περισσότερο στο ψυγείο, ενώ οι μπανάνες και ο ανανάς εκτός.
Πώς δεν θα πετάς ούτε ψίχουλο από το ψωμί
9. Κόψε το ψωμί που περίσσεψε σε μεγάλα κομμάτια και αν θέλεις, βάλε το σε επεξεργαστή τροφίμων και άλεσέ το σε χοντρά ψίχουλα. Και στις δύο αυτές μορφές μπορεί να καταψυχθεί. Τα μεγάλα κομμάτια μπορείς στη συνέχεια να τα ραντίσεις με ελαιόλαδο, να πασπαλίσεις με μπόλικο ανθό αλατιού και να τα ψήσεις στον φούρνο για ωραιότατα κρουτόν, ενώ τα ψίχουλα θα τα αποψύξεις, θα τα ανακατέψεις με ελαιόλαδο, τριμμένο σκόρδο, ξύσμα λεμονιού και ξερά μυρωδικά, θα σοτάρεις για περίπου 10 λεπτά και έχεις ένα τραγανό pangrattato, ιδανικό για να πασπαλίσεις σε ζυμαρικά και σαλάτες.
10. Αν αγόρασες ένα φρέσκο καρβέλι ψωμί και δεν πρόκειται να το καταναλώσεις όλο, κόψε σε φέτες όσο δε θα καταναλώσεις άμεσα και βάλ' τες στην κατάψυξη. Οι φέτες μπορούν να μπουν απευθείας στην τοστιέρα και θα είναι τέλεια τραγανές.
11. Για να φρεσκάρεις μια μπαγιάτικη μπαγκέτα ή ένα καρβέλι, ράντισε με λίγο νερό και βάλε το ψωμί στον φούρνο στους 190°C για περίπου 10 λεπτά ή μέχρι να είναι τραγανό εξωτερικά και μαλακό από μέσα.
Τι να κάνεις για να μη χαλάνε τα γαλακτοκομικά
12. Το γιαούρτι που περίσσεψε είναι ιδανικό για ένα γρήγορο ντιπ, μαζί με λίγο τριμμένο σκόρδο ή ψιλοκομμένα κρεμμυδάκια, φρέσκα μυρωδικά, λίγο ελαιόλαδο, αλάτι και πιπέρι.
13. Τα περισσότερα τυριά παγώνουν πολύ καλά. Τύλιξε τα σφιχτά με μεμβράνη και φύλαξε τα στην κατάψυξη. Απόψυξε τα στο ψυγείο αποβραδίς και χρησιμοποίησε τα το συντομότερο δυνατό. Τα σκληρά τυριά μπορούν επίσης να καταψυχθούν τριμμένα και να προστεθούν σε ζυμαρικά, ομελέτες ή φριτάτες. Τέλος, η φλούδα της παρμεζάνας, όχι μόνο παγώνει καλά, αλλά προσθέτει και υπέροχη, βαθιά γεύση σε σάλτσες, σούπες και βραστά.
14. Το βούτυρο παγώνει επίσης πολύ καλά. Είναι μάλιστα καλύτερα να το χρησιμοποιήσεις κατεψυγμένο για να φτιάξεις μια τάρτα, τρίβοντας το στη ζύμη απευθείας από την κατάψυξη. Για άλλες χρήσεις, ξεπάγωσε το καλά στο ψυγείο και χρησιμοποίησε το όπως και το φρέσκο.
15. Για να ελέγξεις αν τα αυγά είναι φρέσκα, τα βάζεις σε ένα μπολ με νερό: Τα φρέσκα μένουν στον πάτο οριζόντια, ενώ αυτά που επιπλέουν πρέπει να τα πετάξεις.
Πώς να αξιοποιείς στο μέγιστο κρέας και ψάρι
16. Τα κόκαλα από ψητό κοτόπουλο κάνουν εξαιρετικό ζωμό. Ανακάτεψε τα με κομμένες άκρες από καρότο, φλούδες κρεμμυδιού, το εξωτερικό μέρος πράσου, άκρες μυρωδικών, αλάτι και κόκκους πιπέρι. Μόλις είναι έτοιμος ο ζωμός μπορεί και να καταψυχθεί, αφού τον σουρώσεις καλά και τον βάλεις σε παγοθήκες.
17. Κάνε τάκος με το κρέας ή το κοτόπουλο που περισσεύει! Κόψε σε λωρίδες το κρέας, ζέστανε το καλά και σέρβιρε μέσα σε τορτίγιες, μαζί με τηγανητά κρεμμύδια και πιπεριές, γιαούρτι και καυτερή σάλτσα.
18. Τα κατεψυγμένα ψάρια είναι συχνά πιο οικονομικά σε σχέση με τα φρέσκα, ενώ επιλέγοντας τα είναι και πολύ πιο εύκολο να πάρεις όσες μερίδες χρειάζεσαι κάθε φορά.
Τι να κάνεις με τα leftovers από ζυμαρικά και ρύζι
19. Σου περίσσεψαν βρασμένα ζυμαρικά; Ανακάτεψε τα με ελαιόλαδο, μοίρασε σε μερίδες μέσα σε δοχεία φαγητού με καπάκι ή σε σακουλάκια τροφίμων και βάλ' τα στην κατάψυξη. Όταν θέλεις να τα καταναλώσεις, τα ξεπαγώνεις στο ψυγείο και είτε τα σερβίρεις με σάλτσα ή τα ανακατεύεις με φρέσκα λαχανικά για να φτιάξεις μακαρονοσαλάτα.
20. Το ίδιο ισχύει και για το ρύζι που περισσεύει: Μόλις κρυώσει, το μοιράζεις σε μερίδες και το βάζεις στην κατάψυξη και έτσι, έχεις ένα έτοιμο συνοδευτικό που πρέπει απλά να ξεπαγώσεις σε φούρνο μικροκυμάτων ή κατσαρολάκι.
Γιατί όταν ετοιμάζεις όσπρια αξίζει να βάζεις διπλή ποσότητα
21. Όταν φτιάχνεις όσπρια αξίζει να μουλιάζεις μεγαλύτερη ποσότητα από αυτά που υπολογίζεις για τη συνταγή σου. Τα επιπλέον όσπρια, θα τα βράσεις μέχρι να μαλακώσουν, θα τα στραγγίξεις, θα τα αφήσεις να κρυώσουν καλά και στη συνέχεια θα τα μοιράσεις σε σακουλάκια τροφίμων και θα τα καταψύξεις. Έτσι, έχεις έτοιμα προς χρήση όσπρια που μπορούν να μπουν απευθείας από την κατάψυξη σε μαγειρευτά και σάλτσες ή και να τα ψήσεις στο φούρνο με λαχανικά. Επίσης, με κατεψυγμένα όσπρια μπορείς να φτιάξεις και ένα νοστιμότατο ντιπ σαν χούμους: Ξεπαγώνεις τα όσπρια και χτυπάς στον πολυκόφτη με σκόρδο, ταχίνι, λεμόνι και λίγο κρύο νερό.
Extra tips για μηδενική σπατάλη τροφίμων
22. Προγραμμάτισε τα εβδομαδιαία γεύματα σου: Κοίταξε στα ντουλάπια, στο ψυγείο και στην κατάψυξη και δες τι χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί άμεσα. Μετά οργάνωσε ανάλογα τα ψώνια σου σε λίστα και μην ξεχνάς να πηγαίνεις στο σούπερ μάρκετ πάντα φαγωμένος, ώστε να μην μπαίνεις σε πειρασμό να αγοράζεις περισσότερα απ’ όσα χρειάζεσαι.
23. Τα σωστά αποθηκευμένα προϊόντα διαρκούν περισσότερο. Επομένως, κράτησε το ψυγείο αρκετά κρύο για να διατηρούνται τα τρόφιμα φρέσκα, αλλά όχι υπερβολικά κρύο, ώστε όσα βρίσκονται στο πίσω μέρος να παγώνουν.
24. Μην πετάς μισοάδεια βάζα με σάλτσες και αλείμματα. Αν σε ένα μισοάδειο βάζο μουστάρδα προσθέσεις ελαιόλαδο, ξύδι (σε αναλογία 2:3) και λίγο αλάτι και χτυπήσεις καλά, φτιάχνεις μια πολύ νόστιμη βινεγκρέτ. Από την άλλη, σε ένα βάζο με απομεινάρια από βούτυρο ξηρών καρπών ή ταχίνι μπορείς να βάλεις γάλα, λίγο μέλι, μια χούφτα βρώμη, σπόρους ή ξηρούς καρπούς, να τα ανακατέψεις μέχρι να ενωθούν και να τα σερβίρεις με γιαούρτι για το πρωινό σου.
25. Αγάπησε την κατάψυξη σου! Πολύ λίγα τρόφιμα δεν μπορούν να καταψυχθούν. Προμηθεύσου λοιπόν σακούλες αποθήκευσης και λεπτά δοχεία τροφίμων (και τα δύο στοιβάζονται εύκολα, αφήνοντας περισσότερο χώρο αποθήκευσης), χαρτοταινία και μαρκαδόρο για να γράψεις το περιεχόμενο και την ημερομηνία κατάψυξης και ξεκίνα να αποθηκεύεις ό,τι περισσεύει.
Δες εδώ και 6 απολαυστικές συνταγές με ό,τι περισσεύει:
