Ανάμεσα σε τρία σύνορα, η εσχατιά της πατρίδας μας, σου κρύβει την πιο απόκοσμη έκπληξη: Ένα τοπίο κινηματογραφικό, τον ήχο της νερένιας γαλήνης, έναν παράδεισο των πουλιών, αλλά και έναν πλούσιο γαστρονομικό κόσμο που αξίζει να δοκιμάσεις, σε μια συνοριακή γραμμή που η ομορφιά της δεν θυμίζει σε τίποτα αυτό που ως τώρα είχες στο νου σου σαν «Ελλάδα». Πρέπει να φτάσεις ως τις Πρέσπες για να αντιληφθείς τον πλούτο της μικρής μας χώρας, που μέσα στο μικρό της εμβαδόν μπορεί να χωρά τόσες διαφορετικές μεταξύ τους ομορφιές, που ξεφεύγουν εντελώς από το γαλανόλευκο των νησιών και του Αιγαίου.
Αν δεν αξιωθείς να βρεθείς ως τις Πρέσπες, θα είσαι κατά τη γνώμη μου για πάντα φτωχότερος, όσον αφορά στην ελληνική εμπειρία. Ακόμη και η πτήση που θα σε μεταφέρει ως εκεί, δεν μοιάζει με τις άλλες και με έναν τρόπο είναι μια ιδιαίτερη εισαγωγή σε όσα πρόκειται να ζήσεις: Το αεροπλάνο κατεβαίνει πρώτα στην Καστοριά και το μικρό κομμάτι της πτήσης που απομένει ως το Άργος Ορεστικό - μια πρωτόγνωρα χαμηλή πτήση, όπου σχεδόν αγγίζεις το βουνό που περικλείει τον μοναδικό Εθνικό Δρυμό των Πρεσπών. Ενταγμένος στο δίκτυο Νatura από το 2000, ο Δρυμός αυτός καλύπτει 256 τετραγωνικά χιλιόμετρα και δημιουργήθηκε για να προστατευτούν οι πελεκάνοι, οι κορμοράνοι, οι ερωδιοί και τα αρπαχτικά πουλιά, αλλά και τα δάση με τους παλιούς κέδρους. Δύο λίμνες που μοιράζονται σε τρία κράτη: Αλβανία, Ελλάδα, Σκόπια, ένα αθέατο σύνορο, το Τριεθνές.
Διαδρομές ανάμεσα σε οξιές και σημύδες, ύστερα, οι πυκνοί καλαμιώνες στις όχθες των λιμνών, υγρά λιβάδια, βοσκοτόπια και απέραντες φυτείες από τα διάσημα φασόλια της περιοχής. Τις Πρέσπες, οφείλεις να τις προσεγγίσεις στη σιωπή: Να περπατήσεις στις όχθες τους νιώθοντας ολόγυρα την υδρόβια κρυμμένη ζωή, τις πτήσεις των πουλιών- 260 διαφορετικά είδη ζουν εδώ! -, τις αλλαγές του φωτός πάνω στο γυάλινο νερό, μια σπάνια χλωρίδα παρθένας ζωής.
Οι πλάβες, οι χαρακτηριστικές λιμνίσιες βάρκες θα σε ξεναγήσουν στις νερένιες διαδρομές, σ’ αυτή τη μαγική θέα που αλλάζει διαρκώς προφίλ - μια ατέρμονη συνομιλία ανάμεσα στη στεριά και τη λίμνη. Αν ξεκινήσεις την περιήγηση από τους Ψαράδες, είναι σαν να βυθίζεσαι σε ένα τοπίο που διαρκώς γίνεται πιο μαγικό, καθώς μπαίνεις στη Μικρή Πρέσπα για να καταλήξεις στη Μικρολίμνη και τον Άγιο Αχίλλειο, την πεντάμορφη εσχατιά του.
Δώδεκα χωριά ολόγυρα, θα σε επαναφέρουν στον κόσμο των ανθρώπων, θα σου δείξουν την τοπική, πέτρινη αρχιτεκτονική, τους καταπράσινους κήπους, μια βλάστηση βόρεια και μια Ελλάδα στα όρια. Όλα τα χωριά επικοινωνούν με ισχυρούς δεσμούς μεταξύ τους, ταξιδεύουν σχεδόν καθημερινά στη Φλώρινα και τις αγορές της και μια φορά την εβδομάδα φτάνουν ως τη μεγάλη αγορά των Σκοπίων, για το μεγάλο παζάρι του Σαββάτου, ενώ πολύ εύκολα ανεβαίνουν ως την Κοριτσά για ψώνια, καφέ και φαγητό.
Άνθρωποι φιλόξενοι και ανοιχτοί, όπως όλος ο ελληνικός βορράς, θα σου αποκαλύψουν τη γλυκιά, ήρεμη ζωή της Πρέσπας, που πίσω από το απομονωμένο της πρόσωπο, παράγει, καλλιεργεί, νοιάζεται για τον πολιτισμό και δημιουργεί στα μετόπισθεν και τόσο μακριά από τις μεγάλες πόλεις, μια νέα πραγματικότητα, που περιλαμβάνει και φρέσκους, ενδιαφέροντες κατοίκους. Εκεί, όλα αξίζει να τα δοκιμάσεις: Τις ντόπιες γεύσεις, τους ανθρώπους και τις ιστορίες τους, με φόντο ένα από τα πιο μοναδικά, ποιητικά και παράξενα τοπία.
Όσα αξίζει να κάνεις
Γραφικά χωριουδάκια, παραδοσιακοί ναοί, λίμνες. Οι παρακάτω εμπειρίες πρέπει οπωσδήποτε να μπουν στη λίστα της επίσκεψής σου στις Πρέσπες, αφού θα σε μαγέψουν.
- Το διατηρητέο, παραδοσιακό χωριό των Ψαράδων είναι το κέντρο και το ορμητήριο για κάθε δραστηριότητα στην περιοχή. Από εκεί μπορείς να νοικιάσεις βάρκα με τον βαρκάρη ξεναγό, ως τα Ασκηταριά, τα αναχωρητήρια που είναι λαξευμένα στα βράχια της ακτής. Στο ελληνικό κομμάτι ανήκουν τρία, με πιο καλά συντηρημένο αυτό της Παναγίας της Ελεούσας. Ας μην ξεχνάμε πως στη Βυζαντινή και τη Μεταβυζαντινή περίοδο, οι ακτές και τα σπήλαια των λιμνών λειτούργησαν σαν ιδανικό ησυχαστήριο για κάθε φιλέρημο χριστιανό. Η βόλτα με ταχύπλοο έχει δυο επιλογές - τη μικρή διαδρομή των 20 λεπτών και τη μεγάλη που διαρκεί 1 ώρα.
- Από το χωριουδάκι Βροντερό, γραφικό και διόλου τουριστικό, μπορείς να φτάσεις ως τη Σπηλιά του Κόκκαλη. Σήμερα, η ίδια η σπηλιά δεν παρουσιάζει κανένα ενδιαφέρον, αλλά την εποχή του Εμφυλίου, εκεί στεγαζόταν το νοσοκομείο των ανταρτών, που οργάνωσε ο υγειονομικός υπεύθυνος του Δημοκρατικού Στρατού, γιατρός Κόκκαλης.
- Στην αμμουδερή παραλία της Κούλας, καιρού επιτρέποντος, μπορείς να κολυμπήσεις, να κάνεις κανό και κωπηλασία.
- Ο Άγιος Γερμανός, γενέτειρα πολλών μακεδονομάχων, αξίζει την επίσκεψη σου για την παραδοσιακή του αρχιτεκτονική αλλά και για τον παραδοσιακό νερόμυλό του που η αναστήλωσή του έχει βραβευτεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Η Μικρολίμνη είναι στην ουσία ένα μικρούλι ψαροχώρι στην εσχατιά της λίμνης, μερικά μόλις σπίτια γύρω από τη εκκλησία του Αγίου Αθανασίου. Με τίποτα δεν πρέπει να χάσεις τη θέα του νερού από εκεί, αλλά και τον εύκολο, παραλίμνιο περίπατο ως την άκρη του χωριού.
Άγιος Αχίλλειος, το πιο παράξενο νησάκι της Ελλάδας
Το 2001, η ιστορία της μικρής Ντάνας Παρασκευπούλου από τις Πρέσπες, που έπεισε τον κρατικό μηχανισμό να στήσει μια πλωτή πεζογέφυρα 640 μέτρων που να συνδέει το απόκοσμο νησάκι της με τον πολιτισμό και να μπορεί να πηγαίνει εύκολα στο σχολείο της, μας έμαθε πως στις Πρέσπες, υπάρχει ένα νησάκι που δεν μοιάζει με τα υπόλοιπα. Παρκάρεις στην απέναντι στεριά της Κούλας και αμέσως οι ταμπέλες σε ενημερώνουν για τον μοναδικό υδροβιότοπο και τους κατοίκους του.
Η πορεία ως το νησάκι είναι απόκοσμη, υπερβατική, μια ομορφιά που καθηλώνει και σε μεταφέρει στο σύμπαν του νερού, αυτό που υποψιάζεσαι πολύβουο και φασαριόζικο πίσω από τις καλαμιές που κρύβουν την ιδιωτικότητά του. Ενίοτε κάποιο νεροπούλι σκίζει το γυάλινο νερό, τα σύννεφα και ο ουρανός ζωγραφίζουν ασημί το τοπίο, σε λίγο προσγειώνεσαι σε ένα πανέμορφο κομμάτι γης που αξίζει να το περπατήσεις ολόκληρο, μέσα από το μαγικό του μονοπατάκι, από τη μια του άκρη ως την άλλη. Ίχνη από γελάδια, πράσινα λιβάδια, παντού γύρω σου η θέα των απέναντι ακτών.
Τα μοναδικά ερείπια της Βασιλικής ροδίζουν κάτω από τον ήλιο! Για την ιστορία, να σου πω ότι το 985, ο τσάρος των Βουλγάρων Σαμουήλ, άρπαξε από τη Λάρισα το λείψανο του προστάτη της, του Αγίου Αχιλλείου και το μετέφερε σ' αυτό εδώ το νησάκι, κτίζοντας προς τιμήν του μια υπέροχη Βασιλική. Στη βόλτα σου θα διακρίνεις και άλλα ίχνη από βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς ναούς του 10ου και του 15ου αιώνα, ψηλά στην κορφή του λόφου θα αγναντέψεις αμφιθεατρικά όλη τη γύρω περιοχή από την εκκλησία του Αγίου Αχιλλείου και το μικρό χωριουδάκι, στο οποίο ακόμη κατοικούν περίπου 20 άτομα, οικογένειες παλιών ψαράδων. Επιστρέφοντας στον κόσμο των ανθρώπων, σε περιμένει ο ξενώνας και το καφέ της οικογένειας Παρασκευοπούλου που οργανώνει και βαρκάδες στη λίμνη.
Αν αποφύγεις τις ημέρες των αργιών, τότε που ο Άγιος σφύζει από ζωή και επισκέπτες, δύο μέρες στην παραμυθένια απομόνωση του νησιού, μπορεί να λειτουργήσουν σαν την πιο αποτελεσματική ψυχοθεραπεία, το πέρασμα σε μια άλλη διάσταση, αυτή μιας υδρόβιας ζωής που πάλλεται γύρω σου, αλλάζοντας χρώματα και προφίλ μέσα στην πιο απόλυτη σιγαλιά.
Τα φασόλια των Πρεσπών
Σε κάθε παραλίμνια διαδρομή, οι φασολιές παρεμβάλλονται ανάμεσα σε σένα και το τοπίο, άλλοτε με την πρασινάδα της ανάπτυξής τους, άλλοτε σαν γυμνά καλάμια που υψώνονται σαν δάσος στον ουρανό, την εποχή που ακολουθεί τη συγκομιδή. Στις Πρέσπες, το φασόλι σε ακολουθεί παντού: Στις γευστικές σου καθημερινές εμπειρίες, στους καλλιεργητές που σίγουρα θα συναντήσεις για να σου μιλήσουν για τη δουλειά τους, στα συσκευαστήρια που τον χειμώνα δουλεύουν εντατικά για να καθαρίσουν και να συσκευάσουν τα όσπρια, στις συνταγές που θα μοιραστείς με τις ντόπιες νοικοκυρές.
Σε όλη την περιοχή, το φασόλι είναι γευστική καθημερινότητα, ζωή, μεράκι, οικονομική δύναμη της περιοχής και κυρίως, αγάπη.
Εδώ και αιώνες, η Πρέσπα καλλιεργεί φανατικά και με μεράκι, τις τέσσερις βασικές ποικιλίες του φασολιού της, βιολογικά όλο και περισσότερο. Το άφθονο νερό, το ιδανικό, δροσερό κλίμα στα 850 μέτρα υψόμετρο, το γόνιμο έδαφος, ο παλιός σπόρος και η κοπριά ως πολύτιμη τροφή, κρύβονται πίσω από τον νοστιμότατο, λεπτόφλουδο καρπό, που είναι πλούσιος σε σίδηρο, υδατάνθρακες, μέταλλα, ασβέστιο, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες, βιταμίνες Β, Ε και C, που βοηθούν στην αποβολή του λίπους, στην καλή λειτουργία του εντέρου και της καρδιάς, στην αντιοξείδωση αλλά και στη μείωση της χοληστερίνης.
Τα λευκά, μεγαλόσπερμα πλακέ φασόλια είναι ιδανικά για φασολάδα, οι λευκοί γίγαντες, τα ΠΓΕ γίγαντες - ελέφαντες και οι μαύροι γίγαντες, μαγειρεύονται καλύτερα στον φούρνο και σε σαλάτες.
Πώς το μαύρο φασόλι μεταμορφώνεται σε υλικό για νόστιμα γλυκά
Αυτό που μπορεί να σου φανεί απίστευτο, αλλά θα το διαπιστώσεις στην τοπική κουζίνα, είναι πώς αυτό το τόσο τρυφερό, αμυλώδες φασόλι δεν χρειάζεται καν μούλιασμα όταν είναι φρέσκο, αλλά και πόσο νόστιμοι - σαν κάστανο - είναι οι μαύροι γίγαντες, που λιώνουν στο στόμα, κρατώντας όμως, το σχήμα τους.
Παλιότερα, πολλοί ζαχαροπλάστες αντικαθιστούσαν με αυτούς το ακριβό μαρόνι στα γλυκά με κάστανο, χωρίς κανείς να το παίρνει «μυρωδιά». Μια ιδέα που μπορείς και εσύ να υιοθετήσεις στην κουζίνα σου, αφού ο πουρές αυτών των φασολιών λειτουργεί το ίδιο πεντανόστιμα και στη ζαχαροπλαστική, αλλά γίνεται και ωραιότατο γλυκό του κουταλιού. Αν στον δρόμο σου δεν πέσεις στον παραγωγό που θα σου προμηθεύσει το πολύτιμο φασόλι, αλλά και όλα τα υπόλοιπα, πεντανόστιμα όσπρια της λίμνης, θα τα βρεις στο πάρκινγκ του Αγίου Αχιλλείου, για τον οποίο μιλήσαμε προηγουμένως, εκεί που κάνουν στάση οι παραγωγοί, προσελκύοντας το κοινό που επισκέπτεται το νησάκι.
Τοπικές λιχουδιές που δεν πρέπει να χάσεις
Υπάρχει τόπος στην Ελλάδα που να μην έχει τις δικές του τοπικές λιχουδιές; Οι Πρέσπες βέβαια, είναι κάτι παραπάνω από πλούσιες σε αυτό:
- Η πιπεριά Φλωρίνης είναι μια χαρακτηριστική λιχουδιά που καλλιεργείται σε ολόκληρο τον νομό, για να δώσει το άρωμα και τη γλυκιά της γεύση σχεδόν σε όλα τα τοπικά πιάτα. Αξίζει να τη δοκιμάσεις μαγειρεμένη με γίγαντες, τουρσί, γεμιστή με τυριά, ρύζι, τραχανά, αλλά τίποτα δεν συγκρίνεται με το άιβαρ, αυτή τη σάλτσα που χρειάζεται χιλιάδες εργατοώρες για να γίνει. Συγκεκριμένα, για χάρη της οι πιπεριές ψήνονται στα κάρβουνα και καθαρίζονται στο χέρι, αλέθονται, αναμειγνύονται με σκόρδο και μυρωδικά για να φτιάξουν την πιο νόστιμη, σπιτική σάλτσα στην επικράτεια.
- Τα ψάρια της λίμνης είναι η έτερη ατραξιόν της τοπικής γαστρονομίας. Το μικρό τσιρόνι παστώνεται σε αλάτι, μετά αλείφεται με λάδι και στεγνώνει στον ήλιο για να γίνει ιδανικός μεζές με το ντόπιο τσίπουρο, το γριβάδι (κυπρίνος) που έφτασε ως εδώ από τη ρωμαϊκή εποχή για να βρει ως σήμερα το ιδανικό του σπίτι στο βυθό της, το χαρακτηριστικότερο ψάρι της λίμνης μαγειρεύεται τηγανητό, πλακί ή στον φούρνο, με σάλτσα από καρύδι, πετάλι, σούπα και θα είσαι τυχερός αν κάπου βρεις να δοκιμάσεις το πλούσιο αυγό του με λαδολέμονο. Η λίμνη, όμως, παράγει και άλλα ψάρια, όπως πέστροφα, πλατίκα και μπράνα, που ανάλογα με την ψαριά, μπορείς να βρεις στις ταβέρνες της περιοχής.
- Πεντανόστιμο, υγιεινό κρέας με θρεπτική αξία, από τις μικρόσωμες αγελαδίτσες των Πρεσπών, είδος μιας ελληνικής, βραχυκερατικής φυλής και με βάρος που δεν ξεπερνά τα 150 κιλά. Θα τις δεις να βόσκουν και μεγαλώνουν με τον πιο φυσικό τρόπο στις όχθες της λίμνης ή στον Άγιο Αχίλλειο.
- Οι κεφτέδες μακάλο, που τηγανίζονται για να ντυθούν στη συνέχεια μια χυλωμένη σάλτσα από πελτέ και αλεύρι, τα ντόπια κεμπάπια αλλά και οι εξαιρετικές πίτες, μαζί με την ψητή, μαστιχωτή φλωρινέλα, τα καπνιστά κρεατικά και τα σαλιγκάρια είναι τα πιάτα που θα σου μεταφέρουν στον ουρανίσκο το χρώμα και τη γεύση του σπάνιου αυτού τόπου.
Τραπέζια γεμάτα τοπικούς θησαυρούς
Τα Ψαράδικα του Χάσου (Μικρή Πρέσπα, τηλ. 23850-46.803) με την τεράστια εξέδρα μέσα στο νερό, είναι από μόνα τους ένα αξιοθέατο της Μικρολίμνης ή μια ανοιχτή πρόσκληση σε ένα νερένιο υπερθέαμα, όταν από μια σεζ-λονγκ και με παρέα το καλύτερο τσίπουρο της περιοχής, καλείσαι να απαρνηθείς τον χρόνο και τον πολιτισμό και να βυθιστείς στην αληθινή διάσταση της Πρέσπας. Η Ζένια και ο Κυριάκος Πουκαμισάς, μαζί με τη μαμά Άρτεμη, άφησαν πίσω τους την Αθήνα και τις καριέρες τους για να ξεκινήσουν μια καινούργια ζωή και μια νέα οικογένεια, ξαναδίνοντας ζωή στο παλιό, οικογενειακό πανδοχείο του παππού Παντελή Χάσου. Τα βιολογικά προϊόντα της περιοχής, τα λαχανικά των γύρω μποστανιών και το φρέσκο λιμνίσιο ψάρι, μαγειρεύονται εκεί εντελώς σπιτικά, σε μεζεδάκια πρωτότυπα, που συνδέουν την παράδοση με τις ανησυχίες της κοσμοπολίτικης άποψης για το φαγητό, που διέπουν όλη την οικογένεια. Κάθε μέρα και κάτι καινούριο, πλάι στις γεμιστές πιπεριές, τους γίγαντες στον φούρνο, τα σπιτικά τουρσιά και το γριβάδι πλακί, τα μαυρομάτικα με γαρίδες, τους μαύρους γίγαντες σαλάτα με φρέσκα μυρωδικά και πιπεριά, τις σπιτικές πίτες, το μαγικό άιβαρ. Στα ράφια του μαγαζιού θα βρείτε βιολογικά όσπρια των γύρω παραγωγών, αλλά και το εξαιρετικής ποιότητας μέλι που παράγει ο Κυριάκος.
Λίγο πιο δίπλα, το Σπιτικό της Λουκίας (Μικρολίμνη, τηλ. 697-86.98.872) και αυτό με άπλετη θέα πάνω στη λίμνη, μαγειρεύει την τοπική κουζίνα, φτιάχνει κεφτέδες μακάλο, γίγαντες στο πήλινο με λουκάνικο και ντόπιο μπούκοβο, φρέσκα άγρια χορταράκια και ψητά της ώρας που συνοδεύονται από τις πιο σπιτικές, αληθινές πατάτες.
Στους Ψαράδες, με θέα στη λίμνη και την παραλία που άμα κάνει και καλό καιρό μπορείς να ρίξεις τη λιμνίσια βουτιά σου, ο Γερμανός Χριστιανόπουλος στη Συντροφιά του (τηλ. 23850-46.107) μαγειρεύει σε ένα πλούσιο, πληθωρικό μενού, τα καλύτερα της Πρέσπας. Λιμνίσιο ψάρι και ντόπιο κρέας κονταροχτυπιούνται στις προτιμήσεις. Πώς να αποφασίσεις ανάμεσα σε ένα ολοτράγανο, χρυσαφένιο, τηγανητό φιλέτο γριβάδι, στα εξίσου υπέροχα τηγανητά τσιρόνια και ένα πεντανόστιμο μπιφτέκι από ντόπιο κρέας; Σπιτικές πίτες με ωραίο φύλλο, λεμονάτο σουβλάκι με ολόκληρα μανιτάρια, γίγαντες με λευκή ή κόκκινη σάλτσα και μπούκοβο στο πήλινο, γριβάδι πετάλι, κεμπαμπάκια, αληθινή πατάτα και ονειρεμένο τηγανητό, τραγανό κολοκυθάκι σε μπαστουνάκια, γεμιστά σαλιγκάρια και καπνιστά κρεατικά. Ενίοτε, μπορεί να τύχεις και σε αυτοσχέδιες μουσικές και γλέντια, μπορεί να πετύχεις και ζωντανά χάλκινα που θα κάνουν ακόμη πιο αξέχαστη την εμπειρία, παρέα με τα εξαιρετικά κρασιά του Αμυνταίου.
Το Πρέσπειον (Άγιος Γερμανός, τηλ. 23850-51.442) είναι μια ζεστή, βουνίσια ταβέρνα και η ιδανική ευκαιρία για να δοκιμάσεις στο πιο αριστοτεχνικό ψήσιμο τη νοστιμιά της ντόπιας αγελαδίτσας. Ο Νίκος Αραμπατζής αγαπά τον τόπο του και ξέρει να σου μεταφέρει αυτή την αγάπη με τη μαστοριά που διαχειρίζεται τα ντόπια προϊόντα. Στο μενού, πιπεριές Φλωρίνης ψητές με μέλι, φασουλόφαβα με πιπεριές Φλωρίνης, φλωρινέλα στα κάρβουνα, κεμπάπια και μαγικής νοστιμιάς μπιφτέκι, φυσικά από την ντόπια ράτσα, κοντοσούβλι χοιρινό και πρόβειο, τραχανόσουπα. Γεύσεις γεμάτες αλήθεια και θαλπωρή, σε μια από τις νοστιμότερες ταβέρνες της περιοχής.
Η περιήγηση στον Άγιο Αχίλλειο ακονίζει την όρεξη και η ομώνυμη ταβέρνα έχει αρκετούς λόγους για να σε δελεάσει (τηλ. 23850-46.107). Το μοναδικό ντεκόρ της στην τεράστια, ψηλοτάβανη πέτρινη αίθουσα, με τα ξυλόγλυπτα καθιστικά και τα τραπέζια, με την βεράντα πάνω στο νερό, αλλά και με το απλό μενού της, που μαγειρεύει και εδώ ιδανικά και απλά, τα καλούδια της περιοχής: γίγαντες σαλάτα, σπαλομπριζόλα και μπιφτέκι της ντόπιας μοσχαρίσιας φυλής, καπνιστή πέστροφα και τηγανητό ή μαγειρεμένο στον φούρνο γριβάδι, μελιτζάνα στα κάρβουνα με φέτα, άιβαρ και πίτες. Αν ο καιρός το επιτρέπει, μετά το φαγητό περνάς στη βεράντα για έναν καφέ με σπιτικό γλυκό και θέα στα μυστικά της λίμνης. Η οικογένεια Παρασκευοπούλου, που κατάγεται από εκεί και ζει στο νησί για αρκετές γενιές, διαθέτει και ξενώνα πλάι στο καφέ-εστιατόριο, φτιάχνει εξαιρετικό πρωινό και σου προσφέρει στο πιο ατμοσφαιρικό πακέτο, όλη την εμπειρία του πιο παράξενου νησιού στην Ελλάδα.