Μερικοί δεν μπορούν να διανοηθούν Πάσχα χωρίς το σούβλισμα του οβελία στην εξοχή, για το πατροπαράδοτο Πάσχα στο χωριό, το τσίμπημα της πέτσας όσο το αρνί - ή κατσίκι, ανάλογα τα γούστα - γυρίζει και τη γλυκιά αυτή τσίκνα. Μαζί με όλα αυτά, έρχονται οι μεζέδες, το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών, τα τραγούδια και οι χοροί.
Άλλοι πάλι δεν είναι πολύ φαν του σπορ, ωστόσο όλοι μας λίγο-πολύ, λόγω παράδοσης και αναμνήσεων έχουμε συνδέσει το Πάσχα με αυτό το έθιμο που διατηρείται για αιώνες. Από πού προήλθε όμως;
Ο λόγος είναι λίγο συμβολικός, λίγο θρησκευτικός, αλλά έχει να κάνει βέβαια και με την ελληνική παράδοση.
Οι εβραϊκές ρίζες
Στην πραγματικότητα, το έθιμο του σουβλίσματος έχει σύνδεση με το εβραϊκό Πάσχα (Πεσάχ), κατά το οποίο οι Εβραίοι έσφαζαν αρνί για να τιμήσουν τη σωτηρία τους από την Αίγυπτο.
Ο Ιησούς βέβαια, ως Εβραίος, γιόρταζε και αυτός το Πάσχα, και η Ανάστασή του συνέπεσε χρονικά με το εβραϊκό Πάσχα, άρα το σύμβολο του αμνού «πέρασε» και στη χριστιανική παράδοση.
Οι Εβραίοι έσφαζαν το αρνί και το έψηναν ολόκληρο στη φωτιά, αφού δεν έπρεπε να κοπεί ή να σπάσουν τα κόκαλά του, καθώς συμβόλιζε τον αμνό που θυσιάζεται. Το αίμα του αρνιού μάλιστα τότε το έβαζαν στις πόρτες για να «περάσει» ο Άγγελος του Θανάτου και να σωθούν οι πρωτότοκοι.
Τα πεπραγμένα της Παλαιάς Διαθήκης βέβαια επηρέασαν και καθόρισαν αυτά της μετέπειτα ορθόδοξης παράδοσης. Στην πραγματικότητα όμως, όπως καταλαβαίνουμε, το σούβλισμα αποτελεί ένα τελετουργικό που χάνεται στα βάθη του παρελθόντος.
Βέβαια, πρέπει να αναφέρουμε ότι ακόμα από τη χριστιανική εποχή, οι αρχαίοι Έλληνες θυσίαζαν ζώα στους θεούς – ανάμεσά τους και αρνιά ή κατσίκια, ειδικά την άνοιξη, για να ευχαριστήσουν τις θεότητες της γονιμότητας και της φύσης, όπως η Δήμητρα και η Άρτεμις.
Ο συμβολισμός
Το αρνί λοιπόν αποτέλεσε για την ορθοδοξία σύμβολο του Ιησού Χριστού, ο οποίος θυσιάστηκε για τη σωτηρία των ανθρώπων και να τους λυτρώσει από τις αμαρτίες τους. Άλλωστε, όπως αναφέρεται και στη Βίβλο «Ιδού ο Αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου».
Το ελληνικό σούβλισμα
Στην Ελλάδα βέβαια, το σούβλισμα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παράδοσης και της λαογραφίας, ακόμη και της ελληνικής φιλοξενίας. Έθιμο συνδεδεμένο με τις οικογενειακές μαζώξεις στην ύπαιθρο, με τη φυγή από την πόλη στο χωριό, με το γλέντι στην ύπαιθρο με τραγούδια, χορούς και φυσικά, μεζέδες και τσίμπημα της πέτσας από τη σούβλα. Όσοι ακολουθούν πιστά το έθιμο, ξεκινούν από πολύ νωρίς το πρωί, το ξημέρωμα ακόμα, την προετοιμασία και τη διαδικασία του σουβλίσματος, με την οικογένεια συνήθως να γυρίζει και αυτή γύρω από τον οβελία, προκειμένου να δοκιμάσει λίγη από την κρατσανιστή πετσούλα. Ο ψήστης δε, ο πιο έμπειρος της οικογένειας, θεωρείται πρόσωπο «ιερό» εκείνη τη μέρα, αφού το ψήσιμο απαιτεί πολλές ώρες.
Το έθιμο του σουβλίσματος του αρνιού είναι κατά βάση παρόμοιο σε όλη την Ελλάδα, όμως, ανάλογα την περιοχή, υπάρχουν μικροδιαφορές. Στην Κρήτη, για παράδειγμα, το ψήνουν αντικριστό, δηλαδή με κομμάτια αρνιού γύρω από φωτιά, χωρίς σούβλα.
Δες εδώ και μερικές συνταγές μας με αρνί
