Κάθε φορά που άκουγα κάποιον να αναφέρεται στη Σύρο, φανταζόμουν ένα νησί απρόσιτο με κατοίκους που συζητούν όλη μέρα για λογοτεχνία και θέατρο και έχουν πολύ κλειστό και συγκεκριμένο κοινωνικό κύκλο. Μόνο από το όνομα φανταζόμουν την Ερμούπολη ως μια κοσμοπολίτικη κυρία, καλλιεργημένη και σνομπ. Ευτυχώς, όχι μόνο έκανα λάθος, αλλά χάρη στο φεστιβάλ για τα 200 χρόνια ζαχαροπλαστικής κληρονομιάς της και τους ανθρώπους του και εγώ άλλαξα γνώμη και η Ερμούπολη με συγχώρεσε.
Η πρώτη μέρα ήταν γνωριμίας και συντονισμού. Αφού θαύμασα το λιμάνι και είχαμε όλοι τακτοποιηθεί στα δωμάτια μας, κατευθυνθήκαμε προς το σημείο συνάντησης για να πάμε στο «Αχλάδι». Σκέψου γαλάζια νερά σε συνδυασμό με πράσινο και εσύ να χαζεύεις αυτή θέα από ψηλά. Κάπως έτσι μπορώ να περιγράψω τη διαδρομή μέχρι να φτάσουμε στο Αχλάδι, που βρίσκεται στη Βάρη, όπως με ενημέρωσαν. Στην ουσία ήταν μια υπέροχη ταβέρνα πάνω στο κύμα και πραγματικά τα λόγια δεν αρκούν για να περιγράψουν την ηρεμία του τοπίου και τη νοστιμιά των πιάτων. Ξεχώρισα τη στείρα γιουβέτσι, με το ολόφρεσκο ψάρι, όπως και την αλμύρα με αχινό. Ήταν πολύ όμορφα, όλες οι συζητήσεις περιστρέφονταν γύρω από τη Σύρο, την παράδοσή της στη ζαχαροπλαστική και την προσπάθεια για απαντήσεις στο ερώτημα, αν έχει αλλάξει τελικά τόσο η ζωή μας όπως τα γλυκά μας.
Μετά από ένα τέτοιο γεύμα δεν γινόταν να μην επιστρέψουμε στα δωμάτια μας για να ανακτήσουμε δυνάμεις, καθώς το απόγευμα θα μαθαίναμε τι σημαίνει αυθεντικό παγωτό. Βρεθήκαμε στην Ερμούπολη, σ’ ένα πανέμορφο σοκάκι της να ακούμε με προσοχή ό,τι μας έλεγε ο Κωνσταντίνος Καρακατσάνης, ιδιοκτήτης και εμπνευστής του Django, του καταστήματος παγωτού που γιόρταζε εκείνες τις μέρες τα 20 χρόνια του. Για αυτά τα γενέθλια ήταν μαζί μας η Εύη Παπαδοπούλου του Le Greche, ο Alessandro Cesari από το Sable Gelato στην Μπολόνια, ο Γιάννης Νύκταρης από το Fatto a Mano και ο Λουΐζος Συμεωνίδης από το Vanilla Gelateria. Έφτιαξαν γεύσεις αποκλειστικά για να τιμήσουν το φεστιβάλ και τον ίδιο τον Κωνστναντίνο, που στο πλαίσιο του όλου εορτασμού και χαράς μας ανακοίνωσε πως το 2026 θα ανοίξει μαγαζί και στη Νέα Υόρκη.
Δεν ξέρω αν ήταν επειδή το Django της Αθήνας, βρίσκεται 5 λεπτά από το σπίτι μου και έχω φάει παγωτό σε στιγμές που το είχα όντως ανάγκη, ούτε αν συνέβαλε το γεγονός ότι έφαγα το πιο νόστιμο παγωτό περγαμόντο που είχαν καταψύξει τον Φεβρουάριο για να δοκιμάσουμε αποκλειστικά λόγω των ημερών αυτή τη γεύση, αλλά συγκινήθηκα με τα νέα. Η Ερμούπολη, δεν είχε ακόμη ξεκινήσει το φεστιβάλ και ήδη μας έδειχνε γιατί αξίζει να γιορτάζει 200 χρόνια ζαχαροπλαστικής κληρονομιάς. Η βραδιά έκλεισε με κοκτέιλ στην Άνω Σύρο, στο Theosis, που είχε και αυτό γενέθλια με όλους εμάς να γινόμαστε μια μεγάλη παρέα.
Η μέρα του φεστιβάλ
Εκείνο το πρωί χάζευα στα σοκάκια της πρωτεύουσας και προσπαθούσα να καταλάβω γιατί είχα τόσο παρεξηγήσει αυτό το νησί. Οι άνθρωποί του ήταν τόσο χαμογελαστοί και πρόθυμοι να βοηθήσουν, να απαντήσουν σε ερωτήσεις μου, να μάθουν από που έρχομαι και πώς έμαθα για αυτή τη μεγάλη γιορτή. Δεν θα ξεχάσω που όπως κατευθυνόμουν να βρω τους υπόλοιπους πέρασα μπροστά από ένα καφέ, όπου μέσα οι άνθρωποι χόρευαν αργεντίνικο τάγγκο αυτό το πρωινό του Σαββάτου.
Αφού μαζευτήκαμε όλοι, κατευθυνθήκαμε προς το Κίνι και το μαγαζί Αλλού Γυαλού. Ανυπομονούσαμε όλοι για το βράδυ, να δοκιμάσουμε τα διάφορα γλυκά, να ανακαλύψουμε πόσο έχει αλλάξει η συριανή ζαχαροπλαστική και τότε ξεκίνησε να μιλάει η Ιωάννα Σταμούλου, που έχει ζήσει το νησί και θα παρουσίαζε και την εκδήλωση. «Η Σύρος είναι ρεμπέτισσα, αρχόντισσα και Κυκλαδίτισσα. Είναι και φτωχομάνα όμως», και μέσα σε αυτή της τη φράση ήρθε και χώρεσε ένα ολόκληρο νησί και τότε ανάμεσα στο γαλάζιο της θάλασσας, τις υπέροχες νοστιμιές που βρίσκονταν στα πιάτα και την Ιωάννα που καθόταν δίπλα μου κατάλαβα. Είχα παρεξηγήσει αυτό το νησί γιατί διαθέτει τόσο πολλά και μοναδικά στοιχεία που δεν μπορεί να του ταιριάξει ένας χαρακτηρισμός, μια ταμπέλα και αυτό είναι δύσκολο και πολύ ιδιαίτερο.
Φωτογραφία | Στέφανος Μαμίδης
Το βράδυ ήμασταν όλοι εκεί στον χώρο του Θερινού Κινηματογράφου Παλλάς, να δοκιμάσουμε γλυκά - συνταγές από τον 19ο αιώνα, να ακούσουμε ιστορίες από τα ζαχαροπλαστεία των παιδικών και εφηβικών χρόνων των ντόπιων και να περιηγηθούμε σε ένα διαχρονικό ταξίδι από τα αρχοντικά με τις ιδιωτικές κουζίνες, μέχρι τα θρυλικά ζαχαροπλαστεία της δεκαετίας του ‘80.
Παράλληλα δοκιμάσαμε νέες γαστρονομικές εμπειρίες, μέσα από δημιουργικά γλυκά που ετοίμασαν οι pastry chefs, εμπνευσμένοι από το ζαχαροπλαστικό παρελθόν του νησιού, όπως τα ροδίνια με κρέμα diplomat και πορτοκάλι της Ρένας Οροκλού, τη New Age νουγκατίνα από τον Μανώλη Στήθο, τη νέα φραγκοτυρόπιτα του Στέλιου Παρλιάρου, τη ζεστή χαλβαδόπιτα με παγωτό αμυγδάλου του Θανάση Τσαγκλιώτη, τα μακαρόν με λουκούμι τριαντάφυλλο της Φάνιας Ανδρεάδη και τις μους υποβρύχιο με σάλτσα ροδάκινο - θυμάρι από την Αντουανέττα Αλτουβά.
Φωτογραφία | Στέφανος Μαμίδης
Η Ιώαννα Σταμούλου μίλησε εξαιρετικά για όλα εκείνα τα γλυκά που επέλεγαν μικροί, πως έβγαιναν στα ζαχαροπλαστεία της εποχής, τι αγαπούσαν να παραγγέλνουν και πως κάθε γλύκισμα είναι συνδεδεμένο με μια αντίστοιχη ανάμνηση. Έπειτα πήρε το λόγο ο Στέλιος Παρλιάρος τονίζοντας ότι πρέπει να σεβόμαστε τις αυθεντικές συνταγές, να εμπνεόμαστε από αυτές και να μην τις ξεχειλώνουμε. Αν κρίνω δε από το πόσο αγαπήθηκε το γλυκό του, τότε σίγουρα ήξερε τι έλεγε.
Ήταν τόσο γλυκιά βραδιά, όχι μόνο από τα γλυκά που υπήρχαν παντού αλλά και από τους ανθρώπους που με τόση θέρμη περιέγραφαν τι έτρωγαν μικροί, ποια λουκούμια ήταν τα αγαπημένα τους και αν στη νουγκατίνα ήθελαν και αμύγδαλο από πάνω. Έμαθα ότι το 1834 καταγράφονται στο δημοτολόγιο του Δήμου Ερμούπολης ο πρώτος ζαχαροπώλης, ο Λήμνιος Ιωάννης Ευαγγελιάδης, και ο πρώτος ζαχαροποιός, ο Χιώτης Γεώργιος Αρφάνης, ενώ στα μέσα του 19ου αιώνα, μέσα στο μεγάλο λιμάνι της Ερμούπολης, έφταναν σπάνιες πρώτες ύλες – ζάχαρη, μπαχαρικά, αμύγδαλα – που γέννησαν νέες γεύσεις. Μάλιστα η Λέσχη Γαστρονομίας Σύρου συνεχίζει να εργάζεται με στόχο την ανάδειξη και διατήρηση της γαστρονομικής ταυτότητας του νησιού και για αυτό συμμετείχε ενεργά στη διοργάνωση της εκδήλωσης σε συνεργασία με τον Δήμο Σύρου-Ερμούπολης.
Τα πιο νόστιμα γεμιστά που έχω δοκιμάσει
Η επόμενη μέρα μας βρήκε λίγο λυπημένους, ακριβώς όπως αισθάνεσαι όταν τρως την τελευταία μπουκιά από το αγαπημένο σου γλυκό: σου άρεσε, το απόλαυσες αλλά καταλαβαίνεις πως τελείωσε. Για να καταπολεμήσουμε λοιπόν αυτό το συναίσθημα επισκεφτήκαμε το οινοποιείο Χατζάκη, έναν υπέροχο χώρο με φανταστική θέα και πολύ ιδιαίτερα κρασιά. Λάτρεψα το «Σαν Τα Μάραθα», ένα Ασύρτικο με τρομερή οξύτητα, αλλά και τη «Φάμπρικα Ροζέ» παρότι δεν έχω ιδιαίτερη αδυναμία στα ροζέ κρασιά.
Μετά την οινογνωσία ήρθε η ώρα του φαγητού και πραγματικά γεύτηκα τα πιο νόστιμα γεμιστά που έχω δοκιμάσει ποτέ. Ορφανά, καλοψημένα και με μπόλικο λάδι, δεν θεωρώ πως χρειάζεται κάποια επιπλέον περιγραφή.
Γεμάτοι γεύσεις, συναισθήματα και εμπειρίες επιβιβαστήκαμε στο πλοίο της επιστροφής με την υπόσχεση να γυρίσουμε ξανά στην αγκαλιά της Ερμούπολης, της πόλης που ξέρει να αγαπά και να αγαπιέται.
