Όταν ρωτήσεις τον Στέλιο Ζαχαρία για το πώς έγινε η επαφή του με το κρασί θα σου εξηγήσει αυθόρμητα ότι δεν το ήπιε απλά, το περπάτησε και μάλιστα πριν καν μάθει να περπατάει κανονικά. Παππούς, πατέρας, τώρα κι εκείνος και τα αδέλφια του, Νίκος και Παναγιώτης, συνεχίζουν μια παράδοση που έχει ριζώσει βαθιά. Κι όσο κι αν θα ήθελε να πει πως ήταν μια απόλυτα συνειδητή επιλογή, η αλήθεια είναι ότι το κρασί τον διάλεξε πριν προλάβει να πει «λευκό ή κόκκινο;». Η δημιουργία του Κτήματος Μουσών στους πρόποδες του Ελικώνα στη Βοιωτία, ήταν το επιστέγασμα μια πορείας 80 ετών της οικογένειας Ζαχαρία στο χώρο του κρασιού.  

Φυσικά, η οικογενειακή παράδοση φέρνει και το βάρος της ευθύνης. Ο Στέλιος αναγνωρίζει ότι δεν είναι απλό να αναδείξεις έναν τόπο με ιστορία 2.500 χρόνων στο κρασί και να πείσεις τον κόσμο ότι δεν παράγεις απλά άλλο ένα καλό κρασί, αλλά κάτι με χαρακτήρα και ταυτότητα. Αν προσθέσεις και τον καιρό, τις κακοτοπιές της αγοράς και μια πανδημία να σου κλείνει τις πόρτες, η διαδρομή γίνεται πιο περίπλοκη από τη λίστα κρασιών σε γαλλικό εστιατόριο. Και όμως, το κρασί του έμαθε πως η υπομονή είναι το κλειδί – και ότι τα καλύτερα πράγματα θέλουν τον χρόνο τους.

Ο Στέλιος πιστεύει ότι οι σύγχρονοι καταναλωτές δεν θέλουν απλά ένα καλό ποτήρι κρασί – αναζητούν μια ιστορία, ένα ταξίδι. Θέλουν να ξέρουν πού μεγάλωσαν τα σταφύλια, ποιος τα φρόντισε, τι τα κάνει μοναδικά. Και όπως λέει, η δουλειά του είναι να τους δώσει όλα αυτά, χωρίς περιττές φιοριτούρες και τεχνικές ορολογίες που κάνουν το κεφάλι να γυρίζει πιο πολύ κι από ένα ποτήρι δυνατό Ξινόμαυρο. Αν υπάρχει μια εικόνα που συνοψίζει γιατί κάνει ό,τι κάνει, είναι η κόρη του να τρέχει στα αμπέλια. Αυτό του θυμίζει ότι το κρασί δεν είναι μόνο δουλειά – είναι κληρονομιά, είναι κάτι που αφήνει πίσω του. Και η μεγαλύτερη του ανησυχία; Ο κόσμος που ζει μέσα από τις οθόνες του. «Το κρασί δεν είναι φίλτρο Instagram, είναι εμπειρία», λέει. «Κλείστε το κινητό, σηκώστε το ποτήρι και κοιτάξτε τον διπλανό σας στα μάτια – γιατί εκεί βρίσκεται η ουσία».

Από τις σημαντικότερες στιγμές της καριέρας του, ο Στέλιος Ζαχαρίας ξεχωρίζει εκείνη που είδε το κρασί του σε ράφι στη Νέα Υόρκη, καθώς και το εξώφυλλο του Amuse Rosé στο Decanter. Και αν έμαθε κάτι από τα χρόνια που πέρασαν, είναι ότι δεν έχει σημασία η τιμή του κρασιού, αλλά η στιγμή που το μοιράζεσαι. «Το σωστό κρασί επιλέγεται με την καρδιά», τονίζει – και αν αυτό σημαίνει ένα φτηνό αλλά καλό μπουκάλι που σε κάνει να χαμογελάς, τότε ακόμα καλύτερα. Μελλοντικά σχέδια; Ένα νέο οινοποιείο που δεν θα είναι απλά ένας χώρος παραγωγής, αλλά ένα μέρος όπου ο κόσμος θα μπορεί να ζήσει το κρασί με όλες του τις αισθήσεις. Και αν κάτι έμαθε από όλη αυτή τη διαδρομή, είναι ότι το καλό κρασί –όπως και η ζωή– θέλει υπομονή, πάθος και μια καλή παρέα για να το απολαύσεις όπως πρέπει. Στέλιο, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. 

Πώς έγινε η επαφή σου με το κρασί;

Δεν ήπια απλά το πρώτο μου κρασί. Το περπάτησα, κυριολεκτικά, πατώντας τα πρώτα σταφύλια πριν καλά καλά περπατήσω κανονικά. Το είδα να γεννιέται στα χέρια του παππού μου, το άκουσα να ζυμώνεται στα βαρέλια του πατέρα μου, το ένιωσα να γίνεται μέρος της ταυτότητάς μου. Είμαι η τρίτη γενιά μιας οικογένειας που έμαθε να μιλά μέσα από το κρασί. Και σήμερα, μαζί με τα αδέλφια μου, συνεχίζουμε να γράφουμε τη δική μας σελίδα σε αυτή την ιστορία.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που συνάντησες στην επαγγελματική πορεία σου;

Το να συνεχίζεις μια οικογενειακή παράδοση δεν είναι απλά ευθύνη - είναι και πρόκληση. Όταν ξεκινήσαμε με τα αδέλφια μου, ξέραμε πως είχαμε στα χέρια μας έναν αμπελώνα με ιστορία 2.500 χρόνων. Ο Ησίοδος, ο πατέρας της γεωργίας, είχε γράψει για το αμπέλι σε αυτή τη γη. Και όμως, για τον κόσμο, η οινική μας ζώνη ήταν ακόμα άγνωστη. Έπρεπε να δείξουμε ότι η περιοχή μας δεν παράγει απλώς κρασί, αλλά κρασί με ταυτότητα, βάθος και μέλλον. Προσθέστε σε αυτό και τις δυσκολίες του κλίματος, τα απρόβλεπτα παιχνίδια της φύσης, τη μάχη για ποιότητα σε έναν κόσμο που πολλές φορές αναζητά ποσότητα. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ήρθε και η πανδημία. Ο COVID-19 άλλαξε τα πάντα. Ξαφνικά, τα εστιατόρια έκλεισαν, οι εξαγωγές πάγωσαν, οι άνθρωποι σταμάτησαν να συναντιούνται και να μοιράζονται ένα ποτήρι κρασί. Είδαμε τα κελάρια μας γεμάτα φιάλες που περίμεναν να ανοιχτούν, αλλά κανείς δεν ήξερε πότε. Και όμως, σε εκείνη τη δύσκολη περίοδο, το κρασί μάς έμαθε ξανά ένα σημαντικό μάθημα: η υπομονή νικάει. Όπως το καλό κρασί θέλει χρόνο για να ωριμάσει, έτσι και εμείς μάθαμε να περιμένουμε, να προσαρμοζόμαστε, να βρίσκουμε νέους δρόμους.

Σήμερα οι άνθρωποι εμβαθύνουν στον κόσμο του κρασιού. Δηλαδή είναι συνειδητοί καταναλωτές, ξέρουν τι ψάχνουν;

Περισσότερο από ποτέ. Πλέον, οι καταναλωτές δεν θέλουν απλώς ένα καλό κρασί, θέλουν μια ιστορία, ένα ταξίδι. Αναζητούν το terroir, τις ποικιλίες, την αυθεντικότητα. Ο ρόλος μας είναι να τους δώσουμε τα σωστά εργαλεία για να απολαύσουν αυτή τη διαδρομή.

Τι αποτελεί για σένα πηγή ζωής και αναζωογόνησης;

Η κόρη μου. Όταν τη βλέπω να τρέχει ανάμεσα στις σειρές των αμπελιών, με τα μάτια γεμάτα απορίες και τον ήλιο να φωτίζει το πρόσωπό της, θυμάμαι γιατί κάνω ό,τι κάνω. Γιατί το κρασί δεν είναι μόνο η δουλειά μας, είναι το μέλλον μας, είναι αυτά που θα αφήσουμε πίσω.

Τι σε ενοχλεί στις μέρες μας;

Η ταχύτητα. Η επιφανειακότητα. Η έλλειψη προσοχής σε ό,τι πραγματικά αξίζει. Βλέπω ανθρώπους να περνούν από όμορφα τοπία χωρίς να σηκώνουν το βλέμμα από την οθόνη τους. Να κάθονται σε ένα τραπέζι γεμάτο γεύσεις, μυρωδιές, καλό κρασί, και αντί να το ζήσουν, να το καταγράφουν για το TikTok. Δεν έχω τίποτα με την τεχνολογία - είναι μέρος της εποχής μας. Αλλά με ενοχλεί να βλέπω τον κόσμο να ζει μέσα από μια οθόνη, αντί να κοιτάζει γύρω του, να ακούει, να μυρίζει, να αγγίζει. Το κρασί δεν βιάζεται. Δεν είναι φίλτρο, δεν είναι hashtag, δεν είναι «περιεχόμενο». Είναι εμπειρία. Και αυτή η εμπειρία χάνεται όταν το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να τη δείξουμε στους άλλους, αντί να τη νιώσουμε εμείς οι ίδιοι. Γι’ αυτό λέω πάντα: κλείσε το κινητό, σήκωσε το ποτήρι, κοίτα τον άνθρωπο απέναντί σου. Ζήσε.

Από τις προσωπικότητες που έχεις τσουγγρίσει το ποτήρι σου, ποια θυμάσαι;

Μια φορά, σε μια εκδήλωση στο εξωτερικό, στην Τσεχία συγκεκριμένα, κάποιος μου είπε: «Δεν ήξερα ότι η Ελλάδα έχει τέτοιο κρασί». Τον κοίταξα και χαμογέλασα: «Η Ελλάδα δεν έχει απλά καλό κρασί. Έχει κρασιά με ψυχή».

Ποιες θεωρείς τις πιο σημαντικές στιγμές στην καριέρα σου;

Κάθε φορά που κάποιος δοκιμάζει ένα κρασί και με κοιτά με εκείνη την έκφραση «ουάου». Επίσης, την πρώτη φορά που είδα το κρασί μας σε ράφι μιας κάβας στη Νέα Υόρκη. Το να ξέρεις ότι κάτι που γεννήθηκε στη γη σου, τώρα βρίσκεται σε ένα ποτήρι στην άλλη άκρη του κόσμου, είναι ανεκτίμητο. Και φυσικά, μια από τις πιο περήφανες στιγμές μας ήταν όταν το Amuse Rosé έγινε εξώφυλλο στο Decanter, ένα από τα μεγαλύτερα οινικά περιοδικά στον κόσμο. Είναι ελάχιστα τα ελληνικά κρασιά που έχουν καταφέρει κάτι τέτοιο, και για εμάς ήταν κάτι παραπάνω από μια διάκριση. Ήταν η απόδειξη ότι το ελληνικό κρασί, όταν έχει ποιότητα, ιστορία και ταυτότητα, μπορεί να σταθεί δίπλα στα κορυφαία του κόσμου. Δεν ήταν μόνο μια αναγνώριση για εμάς, ήταν μια αναγνώριση για όλη την ελληνική οινοποιία. Για τα σταφύλια μας, για τα αμπέλια που καλλιεργούνται εδώ και 2.500 χρόνια, για τη γη που συνεχίζει να δίνει θησαυρούς. Και το πιο όμορφο ήταν το συναίσθημα να βλέπω το Amuse Rosé εκεί, να εκπροσωπεί τη χώρα μας, σαν μια ελληνική φωνή μέσα σε έναν παγκόσμιο διάλογο για το κρασί.

Ποια οινολογική χρονιά νοσταλγείς;

Το 2017. Ήταν η μόνη χρονιά που δεν ήμουν στην Ελλάδα για τον τρύγο. Αντί να βρίσκομαι στα αμπέλια μας, ζούσα μια διαφορετική εμπειρία στη Γαλλία, για δύο μήνες. Ήταν μια χρονιά που με άλλαξε, όχι μόνο ως οινοποιό αλλά και ως άνθρωπο. Για πρώτη φορά, είδα τον τρύγο από μακριά. Έμαθα πώς είναι να εμπιστεύεσαι τους ανθρώπους σου, να αφήνεις τα αδέλφια σου να πάρουν τις αποφάσεις, να καταλαβαίνεις ότι μια οικογενειακή επιχείρηση δεν είναι ποτέ δουλειά ενός μόνο ατόμου—είναι συλλογικό έργο. Μπορεί να μην ήμουν στο οινοποιείο εκείνον τον τρύγο, αλλά μέσα μου, το 2017 έβαλε τις βάσεις για όσα ακολούθησαν. Και κάθε φορά που ανοίγω ένα κρασί εκείνης της χρονιάς, νιώθω ότι κλείνει το μάτι σε εκείνο το ταξίδι μου.

Ένα έργο τέχνης όσο ακριβό και αν είναι μπορείς να το απολαύσεις απλώς πληρώνοντας το εισιτήριο ενός μουσείου. Πιστεύεις ότι ένα πολύ ακριβό κρασί είναι μέσο επίδειξης οικονομικής ευμάρειας αφού απευθύνεται στους κατέχοντες και όχι στους γνώστες;

Αν το κρασί το αγοράζεις για να δείξεις ότι μπορείς, τότε είναι απλά ένα νούμερο. Αν το κρασί το αγοράζεις για να ζήσεις μια εμπειρία, τότε δεν έχει τιμή, έχει αξία.

Πως επιλέγουν κρασί οι καταναλωτές;

Με τα μάτια, τη μύτη και, δυστυχώς, πολλές φορές με την τιμή. Το σωστό κρασί, όμως, επιλέγεται με την καρδιά.

Αλήθεια, έχεις μεθύσει ποτέ;

Ας πούμε την αλήθεια. Ναι, έχω πιει παραπάνω από όσο έπρεπε στο παρελθόν. Όμως, όσο περνούν τα χρόνια, έχω μάθει ένα πράγμα: η απόλαυση του κρασιού έχει όριο. Ένα καλό κρασί είναι σαν μια ωραία συζήτηση. Σε συνεπαίρνει, σε κάνει να νιώθεις, σου ανοίγει ορίζοντες. Αλλά όταν το παρακάνεις, η απόλαυση χάνεται. Μετατρέπεται σε κάτι άσχημο, κάτι που μπορεί να γίνει ακόμα και επικίνδυνο. Και εδώ θέλω να πω κάτι ξεκάθαρο: αλκοόλ και οδήγηση δεν πάνε μαζί. Ποτέ. Ευτυχώς, στην Ελλάδα, το ταξί δεν είναι τόσο ακριβό όσο στο εξωτερικό. Άρα, δεν υπάρχει καμία δικαιολογία. Όποιος πίνει, δεν οδηγεί. Απλό. Δεν υπάρχει «εντάξει, ένα ποτήρι παραπάνω δεν πειράζει», δεν υπάρχει «έχω αντοχές». Στον δρόμο δεν είμαστε μόνοι μας. Κανένα κρασί, όσο καλό κι αν είναι, δεν αξίζει να ρισκάρεις τη ζωή σου ή των άλλων. Το κρασί είναι για να ενώνει τους ανθρώπους, όχι για να τους χωρίζει. Ας το απολαμβάνουμε σωστά.

Τι σε χαλαρώνει;

Έχω ταξιδέψει πολύ. Έχω βρεθεί σε 22 χώρες, έχω δει αμπελώνες από τη μια άκρη του κόσμου στην άλλη, έχω δοκιμάσει κρασιά που κουβαλούν διαφορετικές κουλτούρες, παραδόσεις, κλίματα. Ταξίδια που με έμαθαν, με γέμισαν εικόνες, με έκαναν να αγαπήσω ακόμα περισσότερο το κρασί. Αλλά στο τέλος της ημέρας, τίποτα δεν με χαλαρώνει όσο το σπίτι μου. Το να γυρίζω πίσω, να περπατάω στα αμπέλια μας, να μυρίζω τη γη που με μεγάλωσε, να κάθομαι με την οικογένειά μου, να ανοίγουμε ένα μπουκάλι και να μιλάμε. Αυτό είναι για μένα η απόλυτη χαλάρωση. Το να ξέρω ότι, όσο κι αν ταξιδέψω, υπάρχει πάντα ένας τόπος που με περιμένει. Ένα μέρος που είναι ρίζες, μνήμες, συνέχιση. Γιατί στο τέλος, δεν έχει σημασία πόσα μέρη έχεις επισκεφθεί. Σημασία έχει να έχεις έναν τόπο να επιστρέφεις.

Ποια είναι η συνηθισμένη ατάκα σου;

«Νάμαστε καλά, να πίνουμε κρασιά».

Ποια είναι η καλύτερη φιλοφρόνηση που έχεις δεχτεί;

«Μου άλλαξες τον τρόπο που βλέπω το κρασί».

Ποιο είναι το πιο φιλόδοξο όνειρο σου που περιμένεις να πραγματοποιηθεί;

Η κόρη μου είναι το μέλλον. Θέλω να τη δω να μεγαλώνει ευτυχισμένη, να εξερευνά τον κόσμο, να βρίσκει αυτό που την κάνει χαρούμενη. Δεν με νοιάζει αν θα ακολουθήσει τα βήματά μου ή αν θα χαράξει τη δική της πορεία, με νοιάζει να αγαπάει αυτό που θα κάνει, όπως αγάπησα εγώ το δικό μου ταξίδι. Θέλω να της μάθω ότι η ζωή, όπως και το κρασί, θέλει υπομονή, πάθος και σεβασμό.

Και το άλλο μεγάλο όνειρο; Ένα νέο οινοποιείο. Ένα μέρος όπου η παράδοση θα συναντά την καινοτομία. Ένα οινοποιείο που δεν θα είναι απλά μια εγκατάσταση παραγωγής, αλλά ένας χώρος εμπειρίας. Ένα σημείο όπου ο κόσμος θα μπορεί να νιώσει το κρασί, να το ζήσει, να καταλάβει την ιστορία του από το αμπέλι μέχρι το ποτήρι. Φαντάζομαι έναν χώρο γεμάτο φως, με μεγάλα παράθυρα που θα βλέπουν τα αμπέλια μας, με υπόγεια κελάρια όπου οι φιάλες θα ωριμάζουν αργά, με μια αυλή όπου οι άνθρωποι θα μοιράζονται ιστορίες γύρω από ένα τραπέζι. Θέλω αυτό το οινοποιείο να είναι ένας τόπος συνάντησης γενεών, ένα μέρος όπου μια μέρα η κόρη μου, αν το θελήσει, θα μπορεί να περπατήσει και να πει «αυτό το δημιούργησε ο πατέρας μου». Αν καταφέρω και τα δύο, τότε θα ξέρω ότι άφησα κάτι πίσω μου που αξίζει.

Έμαθες πράγματα που δεν γνώριζες για τον εαυτό σου μέσα από το κρασί;

Έμαθα να περιμένω, να σέβομαι, να ακούω.

Ποιο από όλα τα μέρη του κόσμου στα οποία έχεις φάει θα ξαναεπισκεπτόσουν μόνο για λίγες ώρες και για να απολαύσεις ένα ονειρικό γεύμα;

Ίσως ακουστεί πολύ απλό, αλλά ειλικρινά είναι αληθινό: ένα απίστευτο burger στο Nancy της Γαλλίας, σε ένα υπόγειο δίπλα στην πλατεία Stanislas. Εμπειρία του 2017.

Σου αρέσει να μαγειρεύεις; Αν ναι, ποιο φαγητό μαγειρεύεις στην γυναίκα σου και με τι κρασί το συνοδεύεις;

Ναι, μου αρέσει και νομίζω ότι είμαι και καλός! Η μαγειρική, όπως και το κρασί, έχει να κάνει με το συναίσθημα. Με το να δημιουργείς κάτι που φέρνει χαρά, άνεση, αναμνήσεις. Τώρα, αν ήταν να μαγειρέψω για τη γυναίκα μου, η επιλογή είναι ξεκάθαρη: μακαρόνια με κιμά. Γιατί; Γιατί είναι το πιο μαμαδίστικο, comfort φαγητό του κόσμου. Γιατί ξέρω ότι δεν θα το πει ποτέ «βαρύ», δεν θα με ρωτήσει αν είναι σωστά ψημένο, δεν θα με κοιτάξει με καχυποψία όπως κάνει όταν βλέπει ψητό κρέας στο τραπέζι. Θα το απολαύσει. Και για κρασί; Ένα ερυθρό, ζουμερό Μούχταρο. Γιατί η νοστιμιά του κιμά θέλει βάθος, αλλά και φρεσκάδα. Γιατί θέλω το κρασί να αγκαλιάζει τις γεύσεις, όχι να τις καλύπτει. Ένα πιάτο απλό, αλλά με ουσία. Όπως όλα τα ωραία πράγματα στη ζωή.

Πες μου από τα κρασιά που έχεις στην κάβα σου πες μου ποια θεωρείς τα πιο σημαντικά; Όχι μόνο για την τιμή ή την σπανιότητα τους αλλά ενδεχομένως γιατί σου ανασύρουν αναμνήσεις ή παρουσιάζουν κάποιες ιδιαιτερότητες.

Είναι δύο. Το πρώτο είναι το Chablis που άνοιξα τη μέρα που έκανα πρόταση γάμου. Από εκείνη τη χρονιά, έχω κρατήσει μερικές φιάλες από τον ίδιο παραγωγό. Όχι γιατί είναι σπάνιο ή ακριβό, αλλά γιατί μέσα τους κρύβουν μια στιγμή που άλλαξε τη ζωή μου. Είναι το κρασί που συνδέεται με μια από τις πιο σημαντικές αποφάσεις που πήρα ποτέ. Το δεύτερο όμως είναι ακόμα πιο ξεχωριστό. Δεν είναι καν κρασί—είναι απόσταγμα. Την χρονιά που γεννήθηκε η κόρη μου, γέμισα μερικά βαρέλια με απόσταγμα, προορισμένο για μακρά παλαίωση. Ξέρω ότι δεν θα προλάβω να το δοκιμάσω. Όταν θα είναι έτοιμο, εγώ πιθανότατα δεν θα είμαι εδώ. Αλλά δεν το έφτιαξα για μένα. Αυτό το απόσταγμα είναι ένας δεσμός με το μέλλον. Είναι ένα μήνυμα για την κόρη μου, ένας τρόπος να είμαι εκεί, ακόμα κι όταν δεν θα μπορώ να της τσουγκρίσω το ποτήρι. Γιατί στο τέλος, τα πιο σημαντικά κρασιά δεν είναι αυτά που πίνουμε, αλλά αυτά που αφήνουμε πίσω μας.

Ποιο οινοποιείο έχεις ξεχωρίσει από τις επισκέψεις σου στο εξωτερικό;

Έχω επισκεφθεί πολλά οινοποιεία σε όλο τον κόσμο. Έχω δει αμπελώνες που μοιάζουν με έργα τέχνης, έχω μπει σε υπόγεια κελάρια που μοσχοβολούν παλαίωση και υπομονή, έχω συναντήσει οινοποιούς που ζουν και αναπνέουν για το κρασί τους. Αλλά ας πούμε και την άλλη πλευρά: Το μόνο οινοποιείο που μου έχουν κλείσει την πόρτα είναι το Romanée-Conti. Ναι, το προσπάθησα, αλλά εκεί δεν μπαίνεις εύκολα. Κι αυτό, κάπως, το κάνει ακόμα πιο μυθικό στα μάτια μου. Όσο για ένα οινοποιείο που θα ήθελα να επισκεφθώ αλλά δεν έχω πάει ποτέ; Το Arenberg στην Αυστραλία. Όχι μόνο για τα κρασιά του, αλλά για την προσέγγιση που έχουν στο οινοποιείο, τη φιλοσοφία τους, τη μοναδική αρχιτεκτονική του «Cube» που μοιάζει με γιγαντιαίο παζλ. Είναι ένα μέρος που δεν ακολουθεί τους κανόνες, αλλά δημιουργεί τους δικούς του. Και κάπως έτσι είναι και το κρασί: Όσο κι αν έχεις ταξιδέψει, πάντα θα υπάρχει ένα μέρος που περιμένει να το ανακαλύψεις.

Όταν στο εστιατόριο που τρως με την συντροφιά σου διαπιστώσεις ότι στο διπλανό τραπέζι πίνουν το κρασί από το Κτήμα Μουσών ποια είναι η αντίδραση σου;

Αρχικά, χαμογελάω. Αυτόματα, το μάτι μου πέφτει στο τραπέζι τους - ποιο κρασί διάλεξαν, τι φαγητό έχουν μπροστά τους, αν φαίνονται να το απολαμβάνουν. Αν δω κάποιον να μυρίζει το ποτήρι του, να χαμογελάει μετά την πρώτη γουλιά ή να κάνει μια συζήτηση για το κρασί, μέσα μου νιώθω περήφανος. Γιατί ξέρω ότι σε εκείνη τη στιγμή, χωρίς να το γνωρίζουν, μοιραζόμαστε κάτι κοινό. Και αν τύχει να πιάσουμε κουβέντα; Συνήθως τους αφήνω πρώτα να πουν τη γνώμη τους και μετά, αν προκύψει, τους αποκαλύπτω ποιος είμαι. Η αντίδραση είναι πάντα ενδιαφέρουσα! Αλλά το καλύτερο είναι όταν κάποιος, χωρίς να ξέρει ποιος είμαι, γυρίζει στους φίλους του και λέει: «Παιδιά, αυτό το κρασί είναι φοβερό, πρέπει να το ξαναπάρουμε!» Εκείνη τη στιγμή δεν χρειάζεται να πω τίποτα. Το κρασί έχει ήδη μιλήσει.

Εσύ ποια πιστεύεις ότι είναι τα κρασιά που θα παίξουν γερά τα επόμενα χρόνια;

Τα επόμενα χρόνια, το κρασί θα έχει δύο μεγάλες τάσεις:

1. Η επιστροφή στις γηγενείς ποικιλίες. Ο κόσμος αρχίζει να βαριέται τα ίδια, κλασικά διεθνή σταφύλια και αναζητά κάτι ξεχωριστό, κάτι με χαρακτήρα, κάτι που να μιλάει για τον τόπο από τον οποίο προέρχεται. Σε αυτή τη στροφή, τα ελληνικά κρασιά έχουν τεράστια ευκαιρία. Το Μούχταρο θα είναι ένα από αυτά. Είναι ένα σταφύλι με φοβερή προσωπικότητα, που προσφέρει κρασιά με δυνατότητα παλαίωσης, φρούτο, φρεσκάδα και δομή.

Επίσης, το Ξινόμαυρο και οι διαφορετικές εκφράσεις του θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν, ειδικά σε πιο προσιτά, φρέσκα στυλ. Το Ασύρτικο έχει ήδη καθιερωθεί, αλλά νομίζω πως οι πιο παλαιωμένες εκδοχές του, ακόμα και σε βαρέλι, θα είναι οι επόμενες που θα εντυπωσιάσουν.

2. Η στροφή σε κρασιά με ελαφρύτερο αλκοόλ και πιο ήπιες οινοποιήσεις. Οι καταναλωτές αναζητούν κρασιά που μπορούν να πιουν ευχάριστα, χωρίς να τους βαραίνουν. Αυτό σημαίνει περισσότερα:

• Rosé με χαρακτήρα (όχι απλά ροζ κρασιά, αλλά με ουσία, όπως το Amuse Rosé).
• Παλαιωμένα λευκά που αποδεικνύουν πως δεν είναι μόνο τα ερυθρά κρασιά που μπορούν να αντέξουν στον χρόνο.
• Πιο ήπιες προσεγγίσεις, χωρίς υπερβολές, αλλά με σεβασμό στο σταφύλι και την οινοποίηση.

Γενικά, πιστεύω ότι ο κόσμος του κρασιού επιστρέφει στο αυθεντικό, το τοπικό, το ποιοτικό. Όποιος μπορεί να πει μια ωραία ιστορία μέσα από το κρασί του, θα έχει θέση στο τραπέζι των καταναλωτών τα επόμενα χρόνια.

Ποιο είναι το πιο ακριβό κρασί που έχεις δοκιμάσει;

Έχω δοκιμάσει Pétrus, Château Margaux, ακόμα και Domaine de la Romanée-Conti. Είναι κρασιά-σύμβολα, με ιστορία, φινέτσα και τιμές που πολλοί θεωρούν εξωπραγματικές. Αλλά ξέρεις κάτι; Το κρασί δεν έχει αξία από μόνο του. Το λέω συχνά και το πιστεύω βαθιά: το κρασί είναι ένα αγροτικό προϊόν. Έρχεται από τη γη, από τα χέρια των αμπελουργών, από ανθρώπους που παλεύουν με τη φύση για να βγάλουν κάτι όμορφο. Δεν είναι status symbol, δεν είναι αντικείμενο επένδυσης ή τουλάχιστον, δεν θα έπρεπε να είναι. Ένα κρασί μπορεί να κοστίζει λίγα ευρώ και να σου δώσει ακριβώς την ίδια χαρά με ένα που κοστίζει χιλιάδες. Γιατί η πραγματική αξία του κρασιού δεν είναι στην τιμή του, αλλά στη στιγμή, στην παρέα, στο συναίσθημα. Ένα βράδυ με φίλους, ένα απλό μπουκάλι στο τραπέζι, ένα ποτήρι που τσουγκρίζεται για κάποιον λόγο εκεί είναι το μεγαλείο του κρασιού. Και αυτό δεν το αγοράζεις, το ζεις.