Η ιστορία του στιγμιαίου καφέ ξεκινά τη δεκαετία του 1930, όταν η κυβέρνηση της Βραζιλίας, με τεράστια αποθέματα καφέ στα χέρια της, απευθύνθηκε στη Nestlé για να αναπτύξει ένα προϊόν που θα επέτρεπε την καλύτερη αξιοποίησή τους. Το αποτέλεσμα ήταν ο Nescafé, που κυκλοφόρησε το 1938 και γνώρισε τεράστια παγκόσμια επιτυχία.
Σήμερα, ο στιγμιαίος καφές καλύπτει περίπου το 25% της παγκόσμιας κατανάλωσης, με την Ευρώπη να κατέχει το 37%, την Κίνα το 12% και τις ΗΠΑ το 11%.
Στην Ελλάδα, ο στιγμιαίος καφές συνδέθηκε άρρηκτα με τον φραπέ, το κρύο ρόφημα που γεννήθηκε τυχαία στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης το 1957 και γρήγορα έγινε κάτι παραπάνω από ένα καλοκαιρινό ποτό.
Δροσερό, αφρώδες και εύκολο στην παρασκευή του ρόφημα, ο φραπέ εξελίχθηκε σε πολιτισμικό σύμβολο, αποτυπώνοντας τον ρυθμό και τον τρόπο ζωής των Ελλήνων: χαλάρωση, κοινωνικότητα, συζητήσεις με φίλους, ώρες σε καφενεία και πλατείες. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τη φράση: «Nescafé φραπέ ατέλειωτη ευχαρίστηση;».
Χαρακτηρίστηκε ως «ο ελληνικός iced coffee» πριν καν φτάσει στην Ελλάδα η μόδα του cold brew, απόδειξη του πως η ελληνική ευρηματικότητα μπορεί να μετατρέψει ένα απλό προϊόν σε διαχρονικό. Ήταν και παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι της αστικής κουλτούρας, συνδεδεμένος με αναμνήσεις από φοιτητικά χρόνια και καλοκαιρινές διακοπές, άλλωστε ο φραπέ δεν είναι απλώς καφές αλλά τελετουργία.
Η οικονομική και κοινωνική του διάσταση δεν είναι αμελητέα. Ο φραπέ στήριξε την ανάπτυξη της καφεστίασης στη χώρα, προσφέροντας ένα χαμηλού κόστους αλλά υψηλής ζήτησης προϊόν για δεκαετίες. Δημιούργησε θέσεις εργασίας, τόνωσε την τοπική επιχειρηματικότητα και έγινε βασικό στοιχείο της ελληνικής «καφεποσίας», μιας αγοράς που σήμερα ξεπερνά τα 4 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Παρά τις νέες τάσεις, όπως ο freddo espresso / cappuccino και ο cold brew, ο φραπέ διατηρεί τη θέση του και το πιστό κοινό του. Δεν είναι μόνο καφές, είναι η ιστορία, η κοινωνικότητα και η ταυτότητα μιας ολόκληρης εποχής, που συνεχίζει να εμπνέει και να συνδέει τους ανθρώπους στην Ελλάδα μέχρι σήμερα.
