Τα τελευταία χρόνια ακούμε και στην Ελλάδα όλο και περισσότερο για το Halloween. Ναι, το έθιμο αυτό έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές στη χώρα μας και ξαφνικά, περίεργες κολοκύθες, νεκροκεφαλές, αράχνες και άλλα τέτοια στολίδια εμφανίζονται παντού από τις αρχές του Οκτωβρίου, μέχρι την ημέρα που γιορτάζεται και επίσημα το Halloween στις 31 του μήνα.
Ακόμη περισσότερο, όλο και περισσότερα σχετικά πάρτι και εκδηλώσεις ξεπηδούν στην πόλη. Και κάπως έτσι, ίσως να μπαίνεις και εσύ στον πειρασμό να ντυθείς με Halloween concept σε ένα πάρτι, ή έστω να βάλεις να δεις μία ταινία του Tim Burton, για να μπεις στο κλίμα. Γιατί μπορεί οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Μεγάλη Βρετανία, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο να βγαίνουν «πρωταθλητές» στον εορτασμό, αλλά αυτή η τρομακτική γιορτή γοητεύει και εμάς.
Από πού προέρχεται όμως το Halloween και πώς ξεκίνησε;
Η κέλτικη παράδοση
Μπορεί οι περισσότεροι να το έχουν στο μυαλό τους ως αμερικάνικο έθιμο, όμως στην πραγματικότητα, το Halloween έχει τις ρίζες του στους Κέλτες. Για την ακρίβεια, η γιορτή προέρχεται από τον αρχαίο κελτικό εορτασμό του Samhain, ο οποίος σηματοδοτούσε το τέλος του καλοκαιριού.
Για εκείνους, η 31η Οκτωβρίου αποτελούσε την τελευταία μέρα της θερινής περιόδου και του έτους γενικώς. Ένα πέρασμα από το φως στο σκοτάδι και από τη ζωή στο θάνατο. Οι Κέλτες λοιπόν, πίστευαν ότι εκείνο το βράδυ τα πνεύματα των νεκρών μπορούσαν να περάσουν στον κόσμο των ζωντανών. Έτσι, 2.000 χρόνια πριν, οι άνθρωποι μαζεύονταν, άναβαν φωτιές και έκαναν θυσίες, για να τιμήσουν τα φιλικά πνεύματα, αυτά των αγαπημένων τους, δηλαδή.
Από την άλλη όμως, έπρεπε με κάποιον τρόπο να διώξουν ή να εξευμενίσουν τα άλλα πνεύματα, τα κακά. Γι' αυτό φορούσαν μεταμφιέσεις (δέρματα ζώων, μάσκες) για να μην τους αναγνωρίσουν τα πνεύματα ή άφηναν προσφορές έξω από τα σπίτια τους για να τα καλοπιάσουν.
Γενικώς, η νύχτα του Samhain θεωρούνταν ιδανική για μαντείες (π.χ. για γάμο, τύχη, θάνατο, επαφή με το υπερφυσικό) και προσευχές προς τους προγόνους.
Κοντά στον Μεσαίωνα, οι άνθρωποι συνέχισαν να μασκαρεύονται με τρομακτικές μεταμφιέσεις, όπως φαντάσματα, τέρατα και υπερφυσικές φιγούρες γενικότερα.
Όταν ο Χριστιανισμός διαδόθηκε στις Κέλτικες περιοχές (Ιρλανδία, Σκωτία, Ουαλία), οι παλιές παγανιστικές γιορτές προσαρμόστηκαν στα νέα δεδομένα. Η χριστιανική εκκλησία καθιέρωσε την Ημέρα των Αγίων Πάντων (All Saints' Day ή All Hallows) την 1η Νοεμβρίου και η παραμονή της, δηλαδή η 31η Οκτωβρίου, ονομάστηκε All Hallows’ Eve, που σταδιακά έγινε Halloween.
Οι ΗΠΑ αγκαλιάζουν το Halloween
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ωστόσο το γεγονός ότι παρότι οι ρίζες του εθίμου βρίσκονται στην Ευρώπη, οι περισσότεροι το έχουν συνδέσει με την Αμερική. Ως γνωστό, την περίοδο της Μεγάλης Πείνας των Ιρλανδών, περίπου το 1850, έγινε μαζική μετανάστευση προς την Αμερική. Και βέβαια, αυτοί οι άνθρωποι μετέφεραν πολλά από τα έθιμα και τις παραδόσεις τους εκεί. Κάπως έτσι, μεταφέρθηκε και ο προπομπός του Halloween. Έτσι, προέβαλλαν τις παραδόσεις, τα μασκαρέματα, τις προσευχές και τις φάρσες. Βέβαια, αρχικά δεν είχε μεγάλη επιτυχία, αφού οι φάρσες ήταν περισσότερο εκφράσεις βίας και όχι αστεία.
Τη δεκαετία του 1950 ωστόσο, το έθιμο άρχισε να αναβιώνει και αφού μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρχε πια και αρκετή ποσότητα ζάχαρης, για τα απαραίτητα γλυκά και κεράσματα φτάσαμε στο σημερινό «trick or treat» (φάρσα ή κέρασμα, στα ελληνικά).
Στην Αμερική, το Halloween απομακρύνθηκε από τις θρησκευτικές του ρίζες και μεταμορφώθηκε σε οικογενειακή γιορτή, με πρωταγωνιστές τα παιδιά, τα οποία τη βραδιά της 31ης Οκτωβρίου μεταμφιέζονται, παίρνουν καλαθάκια συνήθως σε σχήμα κολοκύθας, ξεχύνονται στους δρόμους και χτυπούν τις πόρτες των γειτόνων τους. Μόλις τους ανοίξουν, τους θέτουν το δίλημμα της ημέρας - trick or treat - και περιμένουν να δουν αν θα τους προσφέρουν γλυκά ή θα αναγκαστούν να κάνουν μία αθώα φάρσα.
Πέρα από την εξόρμηση αυτής της βραδιάς, οι Αμερικάνοι γιορτάζουν το Halloween στολίζοντας τα σπίτια τους με σκαλισμένες κολοκύθες και διάφορα τρομακτικά διακοσμητικά, όπως ιστούς αράχνης, νεκροκεφαλές και φαντάσματα, ενώ ετοιμάζουν και διάφορα γλυκά και αλμυρά σνακ που ακολουθούν το πνεύμα της γιορτής - από λουκανικοπιτάκια μούμιες και cake pos νυχτερίδες, μέχρι τούρτες με ανατριχιαστικές διακοσμήσεις.
Μαζί με την αναβίωση του εθίμου βέβαια, ήρθε και η εμπορευματοποίηση του, με τα καταστήματα να πουλούν όλο και περισσότερες στολές για το Halloween, διακοσμητικά και γλυκά, ενώ οι εταιρίες τροφίμων ξεκίνησαν να προωθούν όλο και περισσότερο εκείνη την περίοδο τα ζαχαρώδη προϊόντα, ενώ έφτιαξαν ακόμη και νέα, εποχιακά, μέσα στο κλίμα της γιορτής.
Εμφανίστηκαν επίσης ταινίες με θέμα το Halloween, ενώ διοργανώνονται πάρτι, εκδηλώσεις και όλα όσα βλέπουμε στο σήμερα.
Πώς γιορτάζεται το Halloween στην Ελλάδα
Εντάξει, σαν τους Αμερικάνους δεν είμαστε και το «φάρσα ή κέρασμα» μπορεί να μην υφίσταται στην Ελλάδα, ωστόσο όλο και περισσότερα συμβαίνουν στην πόλη για να μπεις στο mood του Halloween. Kαταρχάς, σε πολλά καταστήματα με εποχιακά είδη και όχι μόνο βρίσκεις πλέον στολές και διακοσμητικά για το σπίτι, ή για να οργανώσεις και ένα θεματικό πάρτι στον χώρο σου. Άλλωστε, είναι μία καλή αφορμή για στολισμό και διασκέδαση.
Ακόμη βέβαια και πάρτι να μην οργανώσεις, μπορείς να φτιάξεις διάφορα γλυκίσματα και λιχουδιές σε Halloween mood, ακόμη και να δοκιμάσεις φέτος να σκαλίσεις μία κολοκύθα που στη συνέχεια θα στολίσει το σπίτι.
Τέλος, είναι πολλά τα σημεία στην πόλη, συνήθως καφέ ή μπαρ, που στολίζουν για το Halloween και σου προσφέρουν μία μαγική ατμόσφαιρα. Σημείωσε επίσης τα διάφορα θεματικά events που μπορεί να προγραμματίζονται για να το ζήσεις στο έπακρον!
Δες και μερικές συνταγές για το Halloween
