Είσαι από τους ανθρώπους που ξεχνάνε το παγούρι τους ή απλώς δεν έχουν οπότε στρέφεσαι στην εύκολη λύση. Ή μήπως παραγγέλνεις φαγητό απ’ έξω και κρατάς το μαύρο πλαστικό δοχείο για να βάλεις το μεσημεριανό σου και την επόμενη μέρα; Αντικειμενικά η επαναχρησιμοποίηση είναι ένας από τους βασικούς κανόνες της βιωσιμότητας, αλλά είναι πράγματι καλό να ξαναχρησιμοποιείς αυτά τα πλαστικά μίας χρήσης; Οι ειδικοί λένε όχι.
«Υπάρχει μια πραγματικά σημαντική πιθανή επίπτωση στην ανθρώπινη υγεία που σχετίζεται με την επαναχρησιμοποίηση πλαστικών, είτε μιλάμε για ποτά είτε για τρόφιμα», δήλωσε η Sherri Mason, ερευνήτρια πλαστικής ρύπανσης και διευθύντρια του Project NePTWNE στο Πανεπιστήμιο Gannon. Πρόσθεσε μάλιστα ότι τα παιδιά και τα άτομα αναπαραγωγικής ηλικίας διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο. «Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η μείωση της επαναχρησιμοποίησης πλαστικών είναι η καλύτερη δυνατή προσέγγιση», δήλωσε η Megan Liu, υπεύθυνη επιστήμης και πολιτικής στον οργανισμό υπεράσπισης Toxic-Free Future. Αν και το πλαστικό βρίσκεται παντού στα σπίτια και στην καθημερινότητά μας, υπάρχουν μερικοί τρόποι να μειώσεις την έκθεσή σου σε δυνητικά επιβλαβείς χημικές ουσίες.
Ο κίνδυνος από τα πλαστικά μίας χρήσης
Τα πλαστικά μίας χρήσης απελευθερώνουν χημικές ουσίες και ρίχνουν μικροπλαστικά στο περιβάλλον σου. Αν και οι μελέτες δεν έχουν συγκρίνει άμεσα τα πλαστικά μίας χρήσης με τα επαναχρησιμοποιούμενα, οι ειδικοί λένε ότι ανησυχούν περισσότερο για τα πρώτα λόγω του τρόπου κατασκευής τους. «Μου αρέσει να το συγκρίνω με το δέρμα μας που συνεχώς αποβάλλει νεκρά κύτταρα», είπε η Mason. Αυτό σημαίνει ότι ένα πλαστικό μπουκάλι νερού μίας χρήσης ρίχνει μικροπλαστικά στο νερό σου όταν το ξαναγεμίζεις και ένας δίσκος κατεψυγμένου γεύματος αφήνει αυτά τα σωματίδια στο φαγητό σου.
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι τα πλαστικά μπουκάλια νερού απελευθερώνουν εκατοντάδες χιλιάδες πλαστικά σωματίδια στο νερό, πολλά από τα οποία είναι νανοπλαστικά, δηλαδή έχουν μέγεθος μικρότερο από το ένα εβδομηκοστό του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας. Υπάρχουν περίπου 16.000 χημικές ουσίες που βρίσκονται στα πλαστικά, αναφέρει η Mason, εκ των οποίων περισσότερες από τις 4.200 θεωρούνται «ιδιαίτερα επικίνδυνες». Επειδή πολλές χημικές ουσίες δεν είναι συνδεδεμένες με το πλαστικό, αυτές οι ενώσεις μπορούν να μεταφερθούν στο φαγητό ή το ποτό σου, γεγονός πραγματικά επικίνδυνο.
Όταν το πλαστικό θερμαίνεται
Η έκθεση σε χημικές ουσίες αυξάνεται όταν το πλαστικό θερμαίνεται, είτε σε φούρνο μικροκυμάτων, είτε σε πλυντήριο πιάτων, είτε ακόμα και αν τοποθετήσεις ζεστό φαγητό σε ένα πλαστικό δοχείο. Όταν υπάρχει θερμότητα, τα μόρια κινούνται πιο γρήγορα, γεγονός που σημαίνει ότι είναι πιο εύκολο για κάποια από αυτά τα σωματίδια να περάσουν στο φαγητό σου. Ο κίνδυνος από τη θέρμανση του πλαστικού ισχύει επίσης για τα επαναχρησιμοποιούμενα πλαστικά, όπως είναι τα πιο ανθεκτικά πλαστικά μπουκάλια νερού, τα μπιμπερό και τα πλαστικά δοχεία αποθήκευσης τροφίμων, σύμφωνα με την Judith Enck, πρόεδρο του οργανισμού Beyond Plastics.
Ειδικά το μαύρο πλαστικό είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο, ανέφερε η Liu, η οποία δημοσίευσε πρόσφατα μια μελέτη για το θέμα. Η έρευνα έδειξε ότι το μαύρο πλαστικό σε δίσκους σούσι, για παράδειγμα, ή μαγειρικά σκεύη και άλλα αντικείμενα περιέχει υψηλά επίπεδα επιβραδυντικών φλόγας. Αυτές οι τοξικές χημικές ουσίες έχουν συνδεθεί με ορμονικές διαταραχές, αναπαραγωγικά προβλήματα και αυξημένο κίνδυνο καρκίνου. Η Διεθνής Ένωση Εμφιαλωμένου Νερού (International Bottled Water Association) δήλωσε ότι δεν συνιστά την επαναχρησιμοποίηση των δοχείων μίας χρήσης για ποτά λόγω των «δυνητικών κινδύνων για την υγεία από την ανάπτυξη βακτηρίων και τη μόλυνση».
Πώς να χρησιμοποιείς το πλαστικό στο σπίτι σου
Οι ανησυχίες σχετικά με τις χημικές ουσίες και τα μικροπλαστικά αφορούν κυρίως τα τρόφιμα και τα ποτά, καθώς τα καταναλώνουμε. Η επαναχρησιμοποίηση πλαστικών μίας χρήσης, όπως σακούλες παντοπωλείου, δεν είναι σημαντικό ζήτημα, σύμφωνα με τους ειδικούς. Η επίδραση των μικροπλαστικών πιθανότατα εξαρτάται από την ηλικία, ανέφερε η Mason, με τη μεγαλύτερη ανησυχία της να αφορά «τα παιδιά και τα άτομα αναπαραγωγικής ηλικίας».
Το πιο σημαντικό που χρειάζεται να κάνεις είναι να αποφεύγεις να εκθέτεις το πλαστικό σε υψηλή θερμοκρασία, σύμφωνα με τους ειδικούς. «Ένας πολύ βασικός κανόνας είναι να μη βάζεις ποτέ πλαστικό στον φούρνο μικροκυμάτων», είπε η Enck. «Επίσης, συνιστάται να μην τοποθετείς πλαστικό στο πλυντήριο πιάτων αν έχει ζεστό κύκλο». Στην περίπτωση που παραγγείλεις φαγητό απ’ έξω είναι καλύτερο να το μεταφέρεις σε μη πλαστικό σκεύος όσο πιο γρήγορα γίνεται και να χρησιμοποιείς πιάτο όταν το ζεσταίνεις. Τα γυάλινα και μεταλλικά μπουκάλια νερού είναι πιο ασφαλή από τα επαναχρησιμοποιούμενα πλαστικά, οπότε φρόντισε να τα παίρνεις μαζί σου όταν ταξιδεύεις ή βγαίνεις έξω. Αν και το ιδανικό θα ήταν να αντικαταστήσεις όλο το πλαστικό στην κουζίνα σου, η Liu προτείνει να επικεντρωθείς πρώτα στα μαγειρικά σκεύη και να επιλέξεις γυάλινα ή μεταλλικά δοχεία αποθήκευσης.
Πηγή: The Washington Post