Πρώτα να ξεκαθαρίσουμε πως το κριθαρότο είναι καινούριο κοσκινάκι για τη μαγειρική και ξεκίνησε να μαγειρεύεται στις επαγγελματικές κουζίνες γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ’90 κι όχι στα σπίτια. Σαν λέξη είναι ελληνικής έμπνευσης, αφού το κριθαράκι που είναι η βάση του κριθαρότο είναι μικροσκοπικό ζυμαρικό ελληνικής προέλευσης, το οποίο πήρε το όνομά του από το σχήμα του που μοιάζει με σπόρο κριθαριού. Όσο για την κατάληξη «-ότο», τού την κολλήσαμε στο τέλος αφαιρώντας το υποκοριστικό «-άκι» για να παραπέμπει στο ιταλικό ριζότο. Πράγματι, το κριθαρότο είναι ένα φαγητό που φτιάχνεται με την τεχνική του ριζότο, μόνο που εδώ το ρύζι αντικαθίσταται με κριθαράκι.
Αναρωτιέσαι αν μόνο εμείς στην Ελλάδα τρώμε κριθαράκι;
Όχι, φυσικά! Οι Ιταλοί το λένε «orzo» που σημαίνει επίσης κριθάρι κι οι Γάλλοι κάπως πιο ποιητικά, «langue d’ oiseau», που θα πει γλώσσα πουλιού. Φυσικά και μοιάζει με γλωσσίτσα πουλιού, δεν νομίζετε κι εσείς; Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, αξίζει να σημειωθεί πως εδώ, εκτός από κριθαράκι το λέμε και μανέστρα. Στη Σύρο το λένε «πάστα» και στην Πάρο αλλά και τα Δωδεκάνησα φτιάχνουν ένα ψιλό χειροποίητο ζυμαρικό σαν κριθαράκι που το λένε μιρμιτζέλι ή μερμιτζέλι.
Και το γιουβέτσι τι σχέση έχει με το κριθαρότο;
Παραδοσιακά στην Ελλάδα το κριθαράκι το μαγειρεύουμε με ντομάτα ή με λεμόνι πότε ορφανό - νηστίσιμο δηλαδή, μόνο με λαχανικά και μυρωδικά - και πότε με κρέας, κοτόπουλο ή θαλασσινά. Όταν το φτιάχνουμε στο φούρνο, μέσα στο παραδοσιακό πήλινο σκεύος το λέμε γιουβέτσι από το όνομα του σκεύους. Γιουβέτσι φτιάχνουμε με μοσχαράκι, με αρνί ή κατσίκι, με κοτόπουλο, αλλά και με χταπόδι. Πρώτα μαγειρεύουμε το κρέας με μπόλικη σάλτσα και ζουμί - στον φούρνο ή στην κατσαρόλα - και στο τέλος το μεταφέρουμε στο πήλινο σκεύος, τού προσθέτουμε το ζυμαρικό και συνεχίζουμε το ψήσιμο μέχρι να απορροφήσει τα ζουμιά του φαγητού, να φουσκώσει και να μαγειρευτεί. Συχνά το κριθαράκι το προσθέτουμε και σε σούπες αντί για ρύζι ή το κάνουμε βάση για μακαρονοσαλάτες.
Γιουβέτσι VS κριθαρότο
Το κριθαρότο, αντίθετα από το γιουβέτσι που γίνεται στον φούρνο, μαγειρεύεται σε βαθύ τηγάνι ή ρηχή κατσαρόλα όπως και το ριζότο. Ακολουθώντας τη συγκεκριμένη τεχνική, γιατί περί τεχνικής πρόκειται, πρώτα σοτάρουμε το κρεμμύδι με ελαιόλαδο μέχρι να μαλακώσει, μετά ρίχνουμε το κριθαράκι και το δουλεύουμε με μια σπάτουλα, ώστε να καλυφθεί παντού με λάδι και να γυαλίσει, σβήνουμε με κρασί και στη συνέχεια προσθέτουμε σταδιακά κάποιο ζωμό της επιλογής μας, ανάλογα την περίσταση και τη συνταγή, μέχρι να μαγειρευτεί αλ ντέντε. Στο τέλος, προσθέτουμε στο φαγητό βούτυρο και κάποιο τυρί ώστε να χυλώσει.
Με τι υλικά φτιάχνουμε κριθαρότο;
Μπορούμε να φτιάξουμε κριθαρότο με μανιτάρια, με γλυκοκολοκύθα, με σπανάκι, με πιπεριές, με ντομάτα ή άλλα λαχανικά της επιλογής μας, με φιλετάκια κοτόπουλου, με κιμά, με κεφτεδάκια, με γαρίδες, με χταπόδι, με σουπιές και το μελάνι τους, κλπ.
Το χοντρό ή το ψιλό κριθαράκι να προτιμήσω;
Είναι καθαρά θέμα γούστου. Όπως και στο γιουβέτσι, άλλοι προτιμούν το ψιλό κι άλλοι το χοντρό. Δεν υπάρχει κάποια σημαντική διαφορά στο αποτέλεσμα. Μόνο καλό είναι να επιλέγουμε ποιοτικό κριθαράκι ώστε να κρατάει το σχήμα του και να μη λιώνει εύκολα.
Δες εδώ και μερικές πεντανόστιμες συνταγές με κριθαράκι!
