Η σουηδική οινοποιία συνεχίζει να αναπτύσσεται παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί κρασιού σε όλο τον κόσμο - τη μείωση της κατανάλωσης, το αυξανόμενο κόστος παραγωγής και, φυσικά, την κλιματική αλλαγή. Μάλιστα, καθώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις παραδοσιακές περιοχές παραγωγής, η Σουηδία εξελίσσεται στο νεότερο σημείο αναφοράς για τα λεγόμενα «κρασιά ψυχρού κλίματος», πλάι στις περιοχές του Όρεγκον, της Γερμανίας και της Νέας Ζηλανδίας.
Είναι εύκολο να υποτιμήσει κανείς το κρασί από τη Σουηδία, καθώς μέχρι τώρα δεν αποτελούσε μια χώρα γνωστή για τις αμπελουργικές της δυνατότητες. Γι' αυτό τώρα οι παραγωγοί έχουν μπροστά τους ένα μεγάλο έργο, να αποδείξουν ότι μπορούν πράγματι να φτιάξουν ενδιαφέροντα και πολύπλοκα κρασιά, με διαφορετικό γευστικό χαρακτήρα. Εξάλλου, ίσως χρειάζεται το καταναλωτικό κοινό να διευρύνει τους ορίζοντές του.
Μακριά λοιπόν από τις παραδοσιακές οινοπαραγωγικές περιοχές της Προβηγκίας ή της Τοσκάνης, η επιχειρηματική αμπελουργική δραστηριότητα στο Kullabergs Vingård και στη γύρω περιοχή, που βρίσκεται μέσα σε καταπράσινες εκτάσεις περίπου 1,5 χλμ από τις ακτές της νοτιοδυτικής Σουηδίας, ανθεί. Ακόμη, με τον νέο νόμο που επιτρέπει στα οινοποιεία να πουλούν απευθείας στους καταναλωτές, οι πωλήσεις του Kullabergs για παράδειγμα, αυξήθηκαν κατά περίπου 15%-20% σε σχέση με το περσινό καλοκαίρι.
Φιλοδοξίες σε άνοδο
Η πιο δημοφιλής ποικιλία σταφυλιού της χώρας, η Solaris, παίζει καθοριστικό ρόλο στην αναπτυσσόμενη επιτυχία της οινοπαραγωγής στη Σουηδία και θεωρείται σταθερά αξιόπιστη επιλογή. Το σταφύλι αυτό είναι ανθεκτικό στο ψύχος, κατάλληλο για μεγάλη γκάμα κρασιών - από γλυκά έως αφρώδη - και μπορεί να ωριμάσει είτε σε δρύινα βαρέλια είτε σε δεξαμενές από ανοξείδωτο χάλυβα.
Και, φυσικά, η πιο πρόσφατη ώθηση για τα σουηδικά οινοποιεία προέρχεται από τη σταδιακή χαλάρωση των κανόνων γύρω από το μοναδικό κρατικό μονοπώλιο αλκοόλ της χώρας, το Systembolaget - τη μία και μοναδική κρατική εταιρεία που ελέγχει όλες τις πωλήσεις αλκοόλ στη Σουηδία. Αυτό σημαίνει πως οι καταναλωτές μπορούν να αγοράσουν, για παράδειγμα, κρασί μόνο όταν τα καταστήματα του Systembolaget είναι ανοιχτά, κάτι όχι ιδανικό για όποιον θέλει ένα μπουκάλι το βράδυ του Σαββάτου ή για το κυριακάτικο δείπνο. Η εταιρεία πραγματοποιεί εκστρατείες υπεύθυνης κατανάλωσης, επισημαίνοντας τους κινδύνους του αλκοόλ, ενώ μέρος των κερδών της διατίθεται για τη χρηματοδότηση δημόσιων προγραμμάτων υγείας που σχετίζονται με το αλκοόλ και άλλες εξαρτήσεις.
Ένας νόμος που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουνίου επέτρεψε για πρώτη φορά στα οινοποιεία να πωλούν απευθείας στους καταναλωτές, αν και υπό αυστηρούς περιορισμούς. Οι πελάτες πρέπει να είναι τουλάχιστον 20 ετών και να ενημερώνονται για τους κινδύνους της κατανάλωσης αλκοόλ πριν από την αγορά, στο πλαίσιο μιας οργανωμένης ξενάγησης ή γευσιγνωσίας διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτών. Μπορούν να αγοράσουν μέχρι 3 λίτρα κρασί ανά επίσκεψη και μόνο μεταξύ 10 π.μ. και 8 μ.μ., αν και τα ωράρια διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή.
Μέχρι στιγμής, ο νόμος αυτός ισχύει προσωρινά, στο πλαίσιο πιλοτικού προγράμματος διάρκειας έξι ετών. Παρ’ όλα αυτά, η ζήτηση έχει εκτοξευθεί και ορισμένα οινοποιεία έχουν εξαντλήσει ολόκληρες σειρές και εσοδείες, τόσο μέσω άμεσων πωλήσεων όσο και μέσω των καταστημάτων του μονοπωλίου.
Ο δρόμος μπροστά
Η αναδυόμενη βιομηχανία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις και σίγουρα μία από αυτές είναι η υποδομή. Η Σουηδία δεν διαθέτει κατασκευαστές εξοπλισμού, ούτε σχολές οινοποιίας, ενώ η ζύμη συνήθως εισάγεται από την Αυστρία ή τη Γερμανία, όπως και τα ίδια τα φυτά. Επιπλέον, δεν υπάρχει αξιόπιστη βάση δεδομένων για τη βιομηχανία.
Οι τιμές λιανικής είναι επίσης υψηλές, αν και οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, ένα σουηδικό κρασί κοστίζει περίπου 40%-60% περισσότερο στο Systembolaget, σε σύγκριση με ένα κρασί του ίδιου στυλ και ποιότητας που παράγεται στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ο όγκος παραγωγής παίζει μεγάλο ρόλο, αλλά το μονοπώλιο αγοράζει επίσης μεγάλες ποσότητες από το εξωτερικό, πετυχαίνοντας έτσι χαμηλότερη τιμή.
Το σουηδικό κρασί είναι αρκετά ακριβό. Παρά τη σημαντική αύξηση της ζήτησης τα τελευταία χρόνια, οι χαμηλοί όγκοι παραγωγής διατηρούν τα κόστη υψηλά, ενώ λίγοι παραγωγοί έχουν αρκετές φιάλες για να πουλήσουν στο Systembolaget. Περισσότερα φυτεμένα αμπέλια, μεγαλύτερες εκτάσεις και μεγαλύτεροι τρύγοι θα πρέπει να οδηγήσουν σε χαμηλότερες τιμές. Τα οινοποιεία Kullabergs, Lottenlund, Tånga καθώς και άλλα μεγαλύτερα κτήματα βρίσκονται σε μικρή απόσταση το ένα από το άλλο, δημιουργώντας μια ενιαία έκταση όπου φυτεύεται περίπου το 50% του κρασιού της χώρας. Όλα βρίσκονται κοντά στην ακτή, γεγονός που σημαίνει ότι δεν υφίστανται τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες που πλήττουν το εσωτερικό της χώρας κατά τον χειμώνα.
Γενικά, το δροσερό σουηδικό κλίμα επιτρέπει στα σταφύλια να ωριμάσουν για περισσότερο χρόνο σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου η ζέστη πλήττει τη βιομηχανία. Το ήπιο κλίμα είναι απαραίτητο για να αναπτυχθεί η οξύτητα στα σταφύλια, προσφέροντας μια πολύπλοκη γευστική παλέτα. Ο χειμώνας προσφέρει επίσης στα αμπέλια χρόνο για ξεκούραση και ανάκαμψη, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν νωρίτερα κάθε άνοιξη.
Η παραγωγή κρασιού στη Νότια Ευρώπη δεν έχει τελειώσει, αλλά ο κόσμος αρχίζει να αναρωτιέται τι θα συμβεί σε 10, 20, 30 χρόνια. Οι νέοι οινοποιοί στρέφουν πλέον το βλέμμα τους προς τον βορρά. Εν τω μεταξύ, η παγκόσμια βιομηχανία συνεχίζει να αντιμετωπίζει πλεόνασμα παραγωγής, καθώς η κατανάλωση μειώνεται ολοένα και περισσότερο. Τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι η κατανάλωση έπεσε πέρυσι κατά 3,3%, φτάνοντας τα 214,2 εκατομμύρια εκατόλιτρα, το χαμηλότερο επίπεδο από το 1961, σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου (OIV). Η συνολική παραγωγή μειώθηκε στα 225,8 εκατομμύρια εκατόλιτρα, επίσης το χαμηλότερο από το 1961, καταγράφοντας πτώση 4,8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Οι Σουηδοί παραγωγοί δεν αντιμετωπίζουν άμεσο πρόβλημα, καθώς η περιοχή τους βρίσκεται ακόμη σε φάση ανάπτυξης, με τη ζήτηση να παραμένει υψηλή. Ωστόσο, αναγνωρίζουν ότι σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, ακόμη και αυτοί δεν θα είναι άτρωτοι, αν η τάση συνεχιστεί.
Ακόμα οι εξαγωγές σουηδικού κρασιού έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 30% από το 2020, φτάνοντας τα 322 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες (περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ) το περασμένο έτος, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της Σουηδίας. Οι πωλήσεις γίνονται κυρίως προς την Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία. Το Kullabergs αναφέρει ότι η Ιαπωνία είναι η μεγαλύτερη ξένη αγορά του, και φιλοδοξεί να επεκτείνει περαιτέρω τις πωλήσεις του εκεί. Ο αριθμός των εμπορικών αμπελώνων στη Σουηδία έχει υπερδιπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, φτάνοντας περίπου τους 40, ενώ αν και πρόκειται ακόμη για μικρό αριθμό σε σύγκριση με τους χιλιάδες αμπελώνες της υπόλοιπης Ευρώπης, αντικατοπτρίζει μια παρόμοια πορεία ανάπτυξης με αυτή της οινοπαραγωγής στο Ηνωμένο Βασίλειο, που επίσης θεωρούνταν «εκτός χάρτη» πριν μερικές δεκαετίες. Συνολικά, η Σουηδία διαθέτει περίπου 494 στρέμματα γης αφιερωμένα στην παραγωγή κρασιού, σύμφωνα με το Σουηδικό Συμβούλιο Γεωργίας.
Φτάνοντας τη γαστρονομία
Η Σκανδιναβία έχει εδώ και καιρό αποκτήσει φήμη για τη γαστρονομία της, με διάσημα εστιατόρια στη Δανία και τη Σουηδία. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, το κρασί δεν θεωρούνταν αρκετά υψηλής ποιότητας ώστε να σταθεί δίπλα στην παγκόσμιας κλάσης κουζίνα της περιοχής. Η Σουηδία ανήκει στη λεγόμενη «ζώνη της βότκας» της Ευρώπης, όπου οι ανθεκτικές πατάτες - και όχι τα ευαίσθητα σταφύλια - έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Αν και τα φρέσκα, κυρίως λευκά κρασιά της χώρας δύσκολα θα ανταγωνιστούν τις πωλήσεις της Absolut Vodka της Pernod Ricard - της δεύτερης πιο δημοφιλούς μάρκας βότκας στον κόσμο και εθνικού θησαυρού της Σουηδίας - θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε κερδοφόρα βιομηχανία, μέσα από εγχώριες πωλήσεις, εξαγωγές και συνεργασίες με πολυτελή ξενοδοχεία και εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας.
Ο André Bekker, επικεφαλής σομελιέ στο Frantzén, το μοναδικό εστιατόριο στη Σουηδία με τρία αστέρια Michelin, πρόσθεσε πρόσφατα στη λίστα του ένα λευκό κρασί από το Kullabergs. Αν και οι επισκέπτες το έχουν δεχθεί θετικά, δεν περιλαμβάνεται ακόμη στα σετ γευσιγνωσίας κρασιών, σερβίρεται όμως και προωθείται ως ενδιαφέρον στοιχείο. Πέρα από το Frantzén της Στοκχόλμης όμως, πολλά άλλα γνωστά εστιατόρια πλέον σερβίρουν σουηδικό κρασί. Φιάλες ανοίγονται επίσης στις πρεσβείες της Κοπεγχάγης και του Παρισιού, ενώ όλες οι αρμόδιες αρχές εκτός Σουηδίας έχουν εντολή να προωθούν τα εθνικά τρόφιμα και ποτά, σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών. Ωστόσο, το πιο πολυτελές δείπνο στη Σουηδία, το ετήσιο δείπνο των Βραβείων Νόμπελ, δεν έχει ακόμη σερβίρει κρασί τοπικής παραγωγής, αν και ο σουηδικός παγωμένος μηλίτης προσφέρθηκε το 2022 και το 2024.
Τα σουηδικά κρασιά έλαβαν μεγάλη αναγνώριση πέρυσι, όταν σε μια τυφλή γευσιγνωσία που διοργανώθηκε στο εργοστάσιο υπεραυτοκινήτων Koenigsegg με τη συμμετοχή μερικών εκ των πιο επιδραστικών σομελιέ στον κόσμο, το Kullabergs Immelen 2021 αναδείχθηκε νικητής έναντι ενός γαλλικού κρασιού. Άλλα σουηδικά κρασιά κατέλαβαν τρεις από τις οκτώ πρώτες θέσεις· συνολικά, 12 σουηδικά κρασιά ανταγωνίστηκαν 12 ξένες ποικιλίες του ίδιου στυλ και τιμής.
Πηγή: The Washington Post
