Μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων προκάλεσε σε κατά τα άλλα υγιείς άνδρες γρήγορη αύξηση του σωματικού λίπους και μείωση των ορμονικών επιπέδων. Ακόμη πιο σοκαριστικό είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα πάντα με τα ευρήματα, άνδρες φάνηκαν επίσης να έχουν συσσωρεύσει υψηλότερα επίπεδα μιας χημικής ουσίας που βρίσκεται στα πλαστικά και στις συσκευασίες τροφίμων.
Πολλές προηγούμενες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα συνδέονται με υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, καρδιακών παθήσεων, διαβήτη τύπου 2 και άλλων χρόνιων παθήσεων. Ωστόσο, η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell Metabolism, είναι εντυπωσιακή, καθώς υποδηλώνει ότι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν να έχουν επιβλαβείς επιπτώσεις όχι μόνο στην μεταβολική υγεία, αλλά και στην αναπαραγωγική.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι, όσον αφορά την αύξηση βάρους, δεν είναι όλες οι θερμίδες ίδιες, ακόμη και αν ο αριθμός, από διατροφή σε διατροφή, είναι όντως πανομοιότυπος. Όταν οι άνδρες που συμμετείχαν στη μελέτη ακολούθησαν μια διατροφή με υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα που περιείχαν τον αριθμό των ημερήσιων θερμίδων που χρειάζονταν για την ηλικία, το βάρος, το ύψος και τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητάς τους, εξακολούθησαν να αυξάνουν το βάρος και το σωματικό τους λίπος - κάτι που δεν συνέβη όταν ακολουθούσαν μια διατροφή που περιλάμβανε κατά βάση μη επεξεργασμένα τρόφιμα.
«Αυτό είναι ένα σημαντικό εύρημα, διότι σημαίνει ότι η φύση της ίδιας της τροφής παίζει ρόλο εδώ», δήλωσε ο Romain Barrès, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και κύριος συγγραφέας της μελέτης. «Οι θερμίδες από ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα και οι θερμίδες από υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα
«Οι θερμίδες από ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα και οι θερμίδες από υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα δεν είναι, για να το πούμε έτσι, ίδιες. Δεν έχουν τις ίδιες συνέπειες στον οργανισμό μας».
Πώς διεξήχθη η έρευνα
Για τις ανάγκες της μελέτης, οι ερευνητές προσέλκυσαν 43 σχετικά υγιείς άνδρες ηλικίας μεταξύ 20 και 35 ετών και τους χώρισαν σε ομάδες.
Η μία ομάδα κλήθηκε να ακολουθήσει μια διατροφή που περιλάμβανε κυρίως υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα για τρεις εβδομάδες και μια διατροφή που περιλάμβανε κυρίως μη επεξεργασμένα τρόφιμα για το αντίστοιχο διάστημα, με μία περίοδο «απομάκρυνσης» τριών μηνών, κατά την οποία επέστρεψαν στη συνήθη διατροφή τους.
Μια άλλη ομάδα ανδρών κλήθηκε να κάνει κάτι πολύ παρόμοιο, εκτός από το ότι σε αυτή την περίπτωση οι υπερ-επεξεργασμένες και μη επεξεργασμένες δίαιτες είχαν σχεδιαστεί ώστε να είναι υψηλές σε θερμίδες. Οι ερευνητές τους παρείχαν 500 θερμίδες περισσότερες από ό,τι χρειάζονταν καθημερινά.
Για κάθε σκέλος της μελέτης, οι ερευνητές σχεδίασαν τις δύο δίαιτες ώστε να περιέχουν ισοδύναμες ποσότητες θερμίδων, πρωτεϊνών, υδατανθράκων και λιπών. Αυτό έγινε ώστε να μπορούν να διαπιστώσουν εάν ο βαθμός υπερ-επεξεργασίας είχε οποιεσδήποτε επιπτώσεις στην υγεία, εκτός από την επίδραση των θερμίδων και συγκεκριμένων μακροθρεπτικών συστατικών.
Οι περισσότερες θερμίδες προέρχονται από υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα
Οι συγγραφείς της μελέτης δήλωσαν ότι ήθελαν να εξετάσουν τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν αυτά τα τρόφιμα στην αναπαραγωγική υγεία, καθώς ο αριθμός των σπερματοζωαρίων στους άνδρες σε όλο τον κόσμο έχει μειωθεί, την ίδια στιγμή που η κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων έχει αυξηθεί ραγδαία. Μήπως αυτό δεν είναι τόσο τυχαίο;
Στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες δυτικές χώρες, τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούν ένα ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών θερμίδων που καταναλώνουν τα παιδιά και οι ενήλικες - περίπου 55% -, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη. Αυτά τα τρόφιμα περιλαμβάνουν προϊόντα όπως χοτ ντογκ, αναψυκτικά, πατατάκια, ζαχαρούχα δημητριακά πρωινού και συσκευασμένα σνακ.
Σε αντίθεση με τα φρούτα, τα λαχανικά, τα φρέσκα κρέατα, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τους ξηρούς καρπούς και τους σπόρους, τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα είναι κυρίως βιομηχανικά παρασκευάσματα που περιέχουν πολλά πρόσθετα, όπως αλάτι, ζάχαρη, έλαια, συντηρητικά, γαλακτωματοποιητές και συνθετικά συστατικά. Αυτά περιέχουν συνήθως πολλά ραφιναρισμένα δημητριακά και αλεύρια και συχνά στερούνται θρεπτικών συστατικών που προάγουν την υγεία, όπως οι φυτικές ίνες. Αυτό τα καθιστά λιγότερο θρεπτικά, αλλά φθηνότερα και με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Ακόμη και κάποια που είναι φαινομενικά υγιεινά, μπορεί τελικά να μην είναι, αφού αν διαβάσει κανείς τα ψιλά γράμματα, διαπιστώνει την ποσότητα σε πρόσθετα.
Τι διαπίστωσε η μελέτη
Τα αναλυτικά ευρήματα πραγματικά προβληματζίζουν. Συγκεκριμένα, σε σύγκριση με την περίοδο που ακολουθούσαν τη μη επεξεργασμένη διατροφή, οι άνδρες που ακολουθούσαν την υπερ-επεξεργασμένη διατροφή αύξησαν κατά μέσο όρο το βάρος τους κατά 1,36 κιλά και το σωματικό τους λίπος κατά 1 κιλό.
Αυτό που ίσως πολλοί δεν περίμεναν είναι ότι οι άνδρες που έκαναν την υψηλής θερμιδικής αξίας, υπερ-επεξεργασμένη διατροφή, είχαν χαμηλότερα επίπεδα της ορμόνης που διεγείρει τα ωοθυλάκια, ή FSH, μιας ορμόνης που παράγεται στον εγκέφαλο και παίζει κρίσιμο ρόλο στην ανδρική γονιμότητα. Η FSH διεγείρει την παραγωγή σπέρματος και βοηθά στη ρύθμιση της λειτουργίας των όρχεων.
Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι ερευνητές διαπίστωσαν τάσεις προς χαμηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης όταν οι άνδρες έτρωγαν τέτοια προϊόντα με κανονικές θερμίδες και, ακόμη περισσότερο, μείωση της κινητικότητας του σπέρματος όταν έτρωγαν την υπερ-επεξεργασμένη διατροφή με υψηλές θερμίδες.
Σε μια άλλη τάση, οι άνδρες που έκαναν υπερ-επεξεργασμένη διατροφή είχαν υψηλότερα επίπεδα μιας χημικής ουσίας που ονομάζεται cxMINP. Πρόκειται για έναν τύπος φθαλικού άλατος που προστίθεται στις συσκευασίες τροφίμων και σε άλλα πλαστικά για να τα κάνει πιο ελαστικά, μαλακά και εύκαμπτα. Τα φθαλικά άλατα είναι γνωστά ως ενδοκρινικοί διαταράκτες επειδή μπορούν να προκαλέσουν ορμονικές αλλαγές στο σώμα, οδηγώντας σε προβλήματα υγείας.
Από την άλλη, οι άνδρες που ακολουθούσαν διατροφή πλούσια σε μη επεξεργασμένα προϊόντα είχαν υψηλότερα επίπεδα λιθίου στο αίμα και στο σπερματικό υγρό τους. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι αυτό ήταν θετικό, καθώς το λίθιο βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης και συχνά συνταγογραφείται για τη θεραπεία διαταραχών της διάθεσης, όπως η κατάθλιψη και η διπολική διαταραχή.
Το μενού
Οι άνδρες που κλήθηκαν για την έρευνα να ακολουθήσουν μία διατροφή πλούσια σε υπερ - επεξεργασμένα τρόφιμα ακολουθούσαν το παρακάτω διατροφολόγιο:
Πρωινό: γλυκά, πρωτεϊνικές μπάρες, ζαχαρούχα δημητριακά πρωινού, φρυγανισμένο λευκό ψωμί με βούτυρο, έτοιμο πουρέ πατάτας και χυμό πορτοκάλι.
Μεσημεριανό: Σάντουιτς με λευκό ψωμί, χυμούς, σοκολατούχο γάλα και ανάμεικτα γλυκά.
Σνακ: Πατατάκια με sour cream και κρεμμύδι, πατατάκια με αλάτι, σοκολατένιες μπάρες, σοκολατούχο γάλα, κράκερ, αποξηραμένα βερίκοκα και ανάμεικτα γλυκά.
Δείπνο: Μπέργκερ με κέτσαπ σε ψωμάκι, μακαρόνια με κρέμα γάλακτος ή χοιρινό σε ψωμάκι με σάλτσα bbq, μαζί με λαχανοσαλάτα, ψητές πατάτες και λεμονάδα.
Και το μικρό "plot twist"
Από την άλλη βέβαια, η κατανάλωση κυρίως μη επεξεργασμένων τροφίμων είχε και κάποια μειονεκτήματα. Οι άνδρες είχαν υψηλότερα επίπεδα υδραργύρου όταν ακολουθούσαν τη διατροφή με μη επεξεργασμένα τρόφιμα, πιθανώς επειδή κατανάλωναν περισσότερο τόνο και άλλα είδη θαλασσινών, σύμφωνα με τους ερευνητές. Ταυτόχρονα, όταν οι άνδρες ακολουθούσαν τη διατροφή με μη επεξεργασμένα τρόφιμα, συσσώρευαν υψηλότερα επίπεδα δύο ουσιών που ονομάζονται «αιώνιες χημικές ουσίες», γνωστές και ως υπερφθοριωμένες και πολυφθοριωμένες αλκυλικές ουσίες ή PFAS. Οι ερευνητές ανέφεραν ότι υποψιάζονται ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα τρόφιμα που κατανάλωναν μαγειρεύονταν και προετοιμάζονταν σε αντικολλητικά σκεύη που ήταν επικαλυμμένα με PFAS. Επομένως, τα πάντα χρειάζονται προσοχή, ακόμη και αν αποφεύγουμε τις επεξεργασμένες τροφές.
Πηγή: Τhe Washington Post
