Πολλές φορές μιλώντας για ουίσκι θα έχεις ακούσει το «peated whisky». Τι σημαίνει όμως αυτός ο όρος, πώς προκύπτουν αυτά και που τα συναντούμε; Αυτές είναι ορισμένες ερωτήσεις που τριγυρίζουν το μυαλό σου όταν πέφτεις πάνω σε μια συζήτηση ή σε ένα άρθρο όπου γίνεται αναφορά σε «peated whisky».
Η Σκωτία, πατρίδα των ουίσκι, έχει σε αφθονία ένα ορυκτό καύσιμο που ονομάζεται τύρφη ή στα αγγλικά «peat». Η τύρφη δημιουργείται από την αργή μερική αποσύνθεση φυτικών υπολειμμάτων που συγκεντρώνονται υπό συνθήκες ελλιπούς αποστράγγισης, όπως τα έλη και όταν καίγεται ο καπνός της έχει ένα μοναδικά ιδιαίτερο άρωμα. Το υλικό αυτό είχε βρει χρήση στη διαδικασία της παραγωγής των ουίσκι και συγκεκριμένα κατά τη φάση της βυνοποίησης του κριθαριού. Σε αυτό το σημείο, η καύση της τύρφης προσδίδει στη βύνη και συνεπακόλουθα στο ουίσκι τα ιδιαίτερα αρώματά της που θυμίζουν κάπνα, πίσσα, ιώδιο και γήινο χαρακτήρα. Όσο πιο έντονα είναι αυτά τα αρώματα τόσο περισσότερο «peated» χαρακτήρα έχει το ουίσκι στο ποτήρι σου.
Παραδοσιακά, αυτός ήταν ο χαρακτήρας όλων των Σκωτσέζικών malt. Όμως, η εισαγωγή του κάρβουνου προσέφερε την εναλλακτική να δημιουργούνται ουίσκι χωρίς τα έντονα καπνικά αρώματα της τύρφης. Τα αποστακτήρια που βρίσκονται στα νησάκια περιμετρικά της ηπειρωτικής Σκωτίας και στο μακρινό βορρά, στα Highlands, ήταν τα λιγότερο δεκτικά στην αντικατάσταση της τύρφης.
Σήμερα, η περιοχή που συνεχίζει με θέρμη αυτή την παράδοση και έχει ταυτίσει το όνομά της με τα «peated whisky» είναι το νησί Islay, που προφέρεται «άιλα». Το Islay είναι ένα μικρό νησί στο νότιο άκρο του αρχιπελάγους «Inner Hebrides» στα δυτικά της ηπειρωτικής Σκωτίας. Στο Islay βρίσκονται βαριά ονόματα όπως τα Ardbeg, Bowmore, Caol Ila, Kilchoman, Lagavulin και Laphroaig. Παρόλα ταύτα, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να σου δημιουργηθεί η εντύπωση ότι τα ουίσκι από το Ιslay ομογενοποιούνται μονοδιάστατα κάτω από τα καπνικά αρώματα της τύρφης, αντίθετα παρουσιάζουν μια αρκετά ενδιαφέρουσα πολυπλοκότητα. Βέβαια, αυτό θα το καταλάβεις καλύτερα μέσω της γευστικής δοκιμής όπου θα αισθανθείς τις φαρμακευτικές νότες να ξεπηδούν από ένα ποτήρι Laphroaig, τον έντονο φρουτώδη χαρακτήρα των Ardbeg, τα τροπικά στοιχεία των Bowmore, αλλά και την καθαρότητα του φρούτου που εκπέμπουν τα αποστάγματα των Bruichladdich και Bunnahabhain, δυο αποστακτήρια που απομακρύνονται αρκετά από τον peaty, καπνικό, χαρακτήρα που ομολογουμένως κυριαρχεί στο νησί.
