Θα έχεις ακούσει συχνά το δίλημμα «single malt» ουίσκι ή «blended», που ουσιαστικά καταλήγει στο απλοϊκό ερώτημα «ποιο είναι καλύτερο;». Σίγουρα η απάντηση δεν είναι μονολεκτική και χωρά πολύ μεγάλη συζήτηση.
Αρχικά, για να θέσεις τα πράγματα σε μια σωστή βάση θα πρέπει να αναλογιστείς πώς παράγεται το καθένα τους. Σε δεύτερο χρόνο, πώς η μέθοδος παραγωγής καθορίζει τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, τις παραγόμενες ποσότητες, ακόμη και το μάρκετινγκ της κάθε κατηγορίας.
Ας ξεκινήσουμε από τα single malt, τα οποία χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη 100%βυνοποιημένο κριθάρι (malted barley), αποστάζονται σε ειδικούς άμβυκες, που ονομάζονται «pot stills», και πρέπει να περάσουν διαδικασία παλαίωσης που κρατά για τουλάχιστον τρία χρόνια σε δρύινα βαρέλια. Βασική προϋπόθεση είναι η απόσταξη να έχει γίνει αποκλειστικά σε ένα συγκεκριμένο αποστακτήριο. Συνεπώς, τα «single malt» ουίσκι εκφράζουν τον χαρακτήρα ενός συγκεκριμένου αποσταγματοποιού και οι ποσότητες στις οποίες παράγεται η κάθε ετικέτα είναι περιορισμένες.
Από την άλλη, τα «blended» ουίσκι είναι χαρμάνια από ουίσκι διαφορετικών τύπων. Σε αυτά η πρώτη ύλη είναι το βυνοποιημένο κριθάρι (malted ουίσκι) αλλά και άλλοι τύποι σιτηρών όπως το καλαμπόκι, η σίκαλη και το σιτάρι (grain ουίσκι). Τα malted ουίσκι, δηλαδή εκείνα που χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη το βυνοποιημένο κριθάρι, προσφέρουν αρωματική, γευστική πολυπλοκότητα και μαλακή υφή. Τα grain ουίσκι, δηλαδή εκείνα που παράγονται από μη βυνοποιημένα σιτηρά (καλαμπόκι, σίκαλη, σιτάρι), έχουν πιο σφιχτή δομή και γεύσεις που παραπέμπουν στην πρώτη ύλη. Σε αυτού του τύπου ουίσκι, καθοριστικό ρόλο παίζει ο master blender, δηλαδή ο άνθρωπος που θα διαλέξει τα αποστάγματα που θα συνθέσουν το τελικό αποτέλεσμα. Κάθε μονάδα επιλέγεται ώστε το τελικό ουίσκι να λειτουργεί σαν μια ορχήστρα που θα συνθέτει αρμονικά όλες τις μονάδες. Συνεπώς, τα blended ουίσκι εκφράζουν τον χαρακτήρα του master blender και οι ποσότητες στις οποίες παράγεται η κάθε ετικέτα είναι μεγάλες. Αρκεί να αναφέρουμε ότι τα «blended» ουίσκι αποτελούν το 90% του Σκωτσέζικού ουίσκι που κυκλοφορεί στην αγορά.
Εξ ορισμού λοιπόν, θα είναι άδικο να θεωρήσουμε κάποια κατηγορία από τις δύο καλύτερη. Βέβαια, πρέπει να αναφέρουμε ότι τα single malts πετυχαίνουν συνήθως υψηλότερες τιμές ενώ, η περιορισμένη τους ποσότητα τα κάνει μοναδικά και μερικές φορές δυσεύρετα.
