Με τη vegan διατροφή, αλλά και την ανάγκη για πιο βιώσιμες επιλογές σε διατροφή και κουζίνα, η επιλογή γάλατος στο ράφι του σούπερ μάρκετ ίσως να γίνεται πιο περίπλοκη απ' ότι παλιότερα. Η παραγωγή αγελαδινού γάλατος συνεπάγεται υψηλές εκπομπές αερίων που θερμαίνουν τον πλανήτη. Και κάπου εδώ μπαίνουν στην κουβέντα τα φυτικά υποκατάστατα γάλατος, τα οποία θεωρείται μεν ότι είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον, όμως συνήθως υστερούν σε διατροφικά οφέλη σε σύγκριση με το αγελαδινό γάλα.
Έρευνες όμως δείχνουν ότι το γάλα από αρακά μπορεί να πλησιάζει περισσότερο την ισορροπία μεταξύ υγείας και βιωσιμότητας. Σύμφωνα πάντα με αυτές, η παραγωγή του εκπέμπει μόλις ένα κλάσμα των ρύπων που προκαλεί το αγελαδινό γάλα και περιέχει περισσότερη πρωτεΐνη από άλλα φυτικά γάλατα.
Και αν αναρωτιέσαι, όχι, το γάλα από αρακά δεν είναι πράσινο και δεν έχει γεύση αρακά. Το βασικό συστατικό είναι τα σπασμένα μπιζέλια αρακά. Αφού συγκομιστούν και αλεστούν για να γίνουν αλεύρι, οι βιομηχανικοί παραγωγοί εξάγουν την πρωτεΐνη του αρακά. Στη συνέχεια, για να μιμηθούν τα συστατικά του αγελαδινού γάλατος, την αναμειγνύουν με νερό, λιπαρή ουσία (συνήθως φυτικό έλαιο) και λίγη ζάχαρη (συνήθως από ζαχαροκάλαμο). Προστίθενται επίσης θρεπτικά συστατικά όπως ασβέστιο και βιταμίνες. Το τελικό ρόφημα έχει υπόλευκο ή κρεμ χρώμα.
Είναι καλό το γάλα από αρακά για τον πλανήτη;
Μια επιστημονική μελέτη του 2023, έδειξε ότι ένα φλιτζάνι αγελαδινού γάλατος ευθύνεται κατά μέσο όρο για την έκλυση 330 γραμμαρίων διοξειδίου του άνθρακα, ποσότητα παρόμοια με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη χρήση ενός αυτοκινήτου βενζίνης για λίγο περισσότερο από 1,2 χιλιόμετρα. Η παραγωγή αυτού του ενός φλιτζανιού γάλατος απαιτεί επίσης περίπου 20 λίτρα νερού, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Current Environmental Health Reports.
Σε σύγκριση, η παραγωγή ενός φλιτζανιού γάλατος από πρωτεΐνη αρακά εκπέμπει κατά μέσο όρο 71 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα και η συνολική κατανάλωση νερού για την παραγωγή του προϊόντος της είναι περίπου 86% χαμηλότερη σε σχέση με το παραδοσιακό γάλα. Κατά μέσο όρο, τα φυτικά γάλατα προκαλούν περίπου το ένα τρίτο ή και λιγότερο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με το αγελαδινό γάλα και – με εξαίρεση το γάλα αμυγδάλου – χρησιμοποιούν σημαντικά λιγότερο νερό.
Τα γαλακτοκομικά έχουν μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα εν μέρει επειδή οι αγελάδες απελευθερώνουν μεθάνιο, ένα αέριο του θερμοκηπίου περίπου 80 φορές πιο ισχυρό βραχυπρόθεσμα από το διοξείδιο του άνθρακα. Το να βρούμε τρόπους να μειώσουμε κάποιες από αυτές τις εκπομπές μέσω της διατροφής μας μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στη συνολική μας συμβολή στην κλιματική αλλαγή.
Από την άλλη, σύμφωνα με μελέτες, ο αρακάς μπορεί να αρχίσει να βοηθά τον πλανήτη ήδη από τη στιγμή που φυτεύεται. Τα φυτά του αρακά, όπως τα περισσότερα όσπρια, απορροφούν άζωτο από τον αέρα και, με τη βοήθεια βακτηρίων που βρίσκονται στις ρίζες τους, το αποθηκεύουν στο έδαφος. Αυτή η διαδικασία λιπαίνει τα φυτά και επιτρέπει στο έδαφος να συγκρατεί περισσότερα θρεπτικά συστατικά και νερό για την επόμενη καλλιέργεια, μειώνοντας έτσι την ανάγκη για λιπάσματα αζώτου που έχουν υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα.
Το γάλα αρακά και η υγεία μας
Εκεί όπου το γάλα από αρακά μπορεί πραγματικά να ξεχωρίσει σε σχέση με τα περισσότερα άλλα φυτικά γάλατα είναι στο διατροφικό του προφίλ. Σε σύγκριση με το αγελαδινό γάλα, το οποίο περιέχει κατά μέσο όρο 8,2 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά φλιτζάνι, πολλά από τα δημοφιλή φυτικά γάλατα – όπως το γάλα βρώμης, αμυγδάλου και καρύδας – υστερούν σημαντικά. Για παράδειγμα, ένα φλιτζάνι γάλα αμυγδάλου περιέχει κατά μέσο όρο μόλις ένα γραμμάριο πρωτεΐνης. Αντίθετα, το γάλα σόγιας περιέχει κατά μέσο όρο 6,1 γραμμάρια πρωτεΐνης, ενώ τα γάλατα που βασίζονται στον αρακά φτάνουν τα 7,5 γραμμάρια. Τα όσπρια είναι πλούσια σε πρωτεΐνη, σε φυτικές ίνες και έχουν πολλά διατροφικά οφέλη – και αυτά μεταφέρονται και στο προϊόν.
Σημείωσε βέβαια ότι το αγελαδινό γάλα προσφέρει ένα σημαντικό ποσοστό της πρωτεΐνης και του ασβεστίου που χρειάζονται τα παιδιά για να αναπτυχθούν. Εκτός εάν ένα παιδί δεν μπορεί να καταναλώσει αγελαδινό γάλα λόγω αλλεργίας, δυσανεξίας ή άλλου διατροφικού περιορισμού, πιθανότατα δεν θα πρέπει να το αντικαταστήσει πλήρως με φυτικά γάλατα. Αντιθέτως, οι ενήλικες, οι οποίοι συνήθως μπορούν να λαμβάνουν πρωτεΐνη και ασβέστιο από άλλες πηγές, έχουν περισσότερη ευελιξία στις επιλογές τους όσον αφορά το γάλα.
Γιατί δεν είναι πιο δημοφιλές το γάλα από αρακά;
Φυσικά, πέρα από τις περιβαλλοντικές και διατροφικές επιπτώσεις, οι άνθρωποι συχνά λαμβάνουμε υπόψη το κόστος, τη γεύση και τους διατροφικούς περιορισμούς όταν επιλέγουμε τι θα αγοράσουμε. Εδώ που τα λέμε, και το τι βρίσκουμε εύκολα διαθέσιμο στο εμπόριο. Το γάλα αρακά για παράδειγμα, θα το βρεις πιο εύκολα σε ένα κατάστημα με βιολογικά ή vegan προϊόντα και όχι τόσο στα σούπερ μάρκετ.
Τα φυτικά γάλατα τείνουν να είναι πιο ακριβά από το παραδοσιακό αγελαδινό γάλα και διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τη γεύση και την κρεμώδη υφή. Βέβαια, μετά από αυτό το άρθρο για το πόσο καλό κάνει, πως μπορεί η κατανάλωσή του να βοηθήσει τον πλανήτη αλλά και πόση πρωτεΐνη διαθέτει, σίγουρα θα το αναζητήσεις πιο εύκολα.
Πώς να το φτιάξεις στο σπίτι
Αν ψάχνεις και δεν βρίσκεις, μπορείς ακόμη και να το φτιάξεις στο σπίτι. Θα χρειαστείς:
- 1 φλ. αποξηραμένο, αποφλοιωμένο αρακά
- 1-2 κ.σ. ηλιέλαιο ή κάποιο άλλο φυτικό λάδι
- 1 κ.γ. εκχύλισμα βανίλιας
- 1-2 κ.γ. μέλι ή άλλο γλυκαντικό σιρόπι
- λίγο αλάτι
Διαδικασία
- Ξέπλυνε καλά 1 φλ. αποξηραμένο αρακά.
- Βάλε τον σε μπολ με 3–4 φλιτζάνια νερό. Άφησέ τον να μουλιάσει 8–12 ώρες ή όλο το βράδυ.
- Μετά, στράγγισε και ξέπλυνε καλά.
- Βάλε τον μουλιασμένο αρακά σε κατσαρολάκι με καθαρό νερό. Βράσε για 20–30 λεπτά, μέχρι να μαλακώσει.
- Στράγγισε και άφησέ τον να κρυώσει πριν τον χρησιμοποιήσεις στο μπλέντερ.
- Χτύπα στο μπλέντερ για 1–2 λεπτά σε δυνατή ταχύτητα, μέχρι να γίνει όσο πιο λείο γίνεται.
- Πάρε ένα λεπτό σουρωτήρι, τουλπάνι, ή σακούλα φυτικού γάλακτος.
- Ρίξε το μείγμα μέσα και πίεσε καλά να βγει όσο περισσότερο γάλα γίνεται.
- Βάλε το γάλα σε γυάλινο μπουκάλι ή βαζάκι. Μπορείς να το φυλάξεις στο ψυγείο για 4–5 ημέρες.
