Το τεφτέρι της γιαγιάς έκρυβε πάντα μεγάλη γκάμα από γιατροσόφια, μυστικά και συνταγές, σπιτικά κόλπα που ήταν ικανά να σε βγάλουν ασπροπρόσωπο σε κάθε περίσταση - ή τουλάχιστον έτσι πίστευε εκείνη με μεγάλη σιγουριά.
Ανάμεσα σε αυτά σίγουρα είχες ακούσει ή διαβάσει και για το σταχτόνερο, που το πιο πιθανό είναι να έβρισκες σημειωμένο ως «αλισίβα». Βάσει των παραδοσιακών πρακτικών, οι γυναίκες έβραζαν σε νερό τη στάχτη από καθαρό ξύλο και χρησιμοποιούσαν το διάλυμα που προέκυπτε κυρίως ως καθαριστικό για τα ρούχα, ακόμη και για το λούσιμο των μαλλιών, προσφέροντας καθαριότητα που δεν θα έδινε κανένα άλλο σαπούνι. Ο λόγος ήταν ότι καθώς η στάχτη βράζεται, απελευθερώνει αλκαλικά στοιχεία, δημιουργώντας ένα υγρό με καθαριστική ιδιότητα.
Ωστόσο, δεν το χρησιμοποιούσαν μόνο για καθαριότητα. Όσο και αν σου ακούγεται περίεργο, ακόμη και επικίνδυνο, η αλισίβα πρωταγωνιστούσε και στη ζαχαροπλαστική σε παλιές συνταγές και ελληνικές παρασκευές, δίνοντας μοναδικά τριφτή και τραγανή υφή, αλλά και ελαφριά διόγκωση στις γλυκές ζύμες.
Οι παλιές νοικοκυρές τη χρησιμοποιούσαν κατά κόρον, κυρίως σε συνταγές όπως η σταφιδόπιτα, τα κουλουράκια, αλλά και οι κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα, ενώ κανείς μας δεν φανταζόταν όταν τα καταβρόχθιζε ως παιδί, ότι μπορεί να περιέχουν νερό από… στάχτη.
Κάποιοι μάλιστα, εκτός από το αποτέλεσμά της στις ζύμες αυτές, θεωρούν ότι η αλισίβα, σε μικρές πάντα ποσότητες, αποτελεί ένα συστατικό ευεργετικό για την υγεία.
Πώς να φτιάξεις αλισίβα
Η αλισίβα μπορεί να φτιαχτεί από καμένο ξύλο, από το τζάκι, τη σόμπα ή τον ξυλόφουρνο. Για ένα φλιτζάνι αλισίβα θα χρειαστούμε: 1 φλ. νερό και 2 κ.σ. στάχτη καθαρή.
Η διαδικασία: Βράζουμε το νερό με τη στάχτη για περίπου 6 λεπτά, αφαιρώντας τον αφρό που δημιουργείται στο πάνω μέρος. Αφήνουμε το βρασμένο σταχτόνερο να κατασταλάξει καλά, για 2-3 ώρες, μέχρι η στάχτη να «κάτσει». Σουρώνουμε το μείγμα σε φίλτρο του καφέ και επαναλαμβάνουμε το βήμα αυτό.
Αν φτιάξεις μεγαλύτερη ποσότητα από αυτή που χρειάζεσαι, μπορείς να τη διατηρήσεις στο ψυγείο, ωστόσο πρόσεξε, πριν τη χρησιμοποιήσεις, να είναι σε θερμοκρασία δωματίου.
Με τι να την αντικαταστήσεις
Επειδή είναι λογικό διαβάζοντας μία συνταγή η οποία απαιτεί αλισίβα να μη γνωρίζεις καν τι είναι, ή να μην έχεις τη δυνατότητα να τη φτιάξεις στο σπίτι, αλλά θέλεις για τη συνταγή σου το αποτέλεσμα που δίνει, μπορείς να χρησιμοποιήσεις εναλλακτικά προϊόντα που σίγουρα έχεις στο ντουλάπι.
Στις σύγχρονες συνταγές λοιπόν, οι ζύμες μπορούν να γίνουν τραγανές, αντικαθιστώντας την αλισίβα με μαγειρική σόδα και η αναλογία έχει να κάνει με την ποσότητα του αλευριού που απαιτεί η συνταγή. Αν δηλαδή έχουμε 1 κιλό αλεύρι, θα προσθέσουμε 1 κ.γ. μαγειρική σόδα, αντί της αλισίβας.
