Πρόσφατα, μια νέα σειρά τριών άρθρων που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Lancet ήρθε να επιβεβαιώσει τους σοβαρούς κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με τα Ultra‑Processed Foods (UPFs), ή αλλιώς υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, για τα οποία έχουμε μιλήσει αρκετές φορές.
Και ομολογουμένως, χάριν γεύσης, αλλά και των αυξημένων ρυθμών της καθημερινότητας που μειώνουν τον διαθέσιμο χρόνο για την προετοιμασία φαγητού και πιο υγιεινών επιλογών, τα έτοιμα γεύματα, τα συσκευασμένα σνακ, αλλά και τα αναψυκτικά, τα γλυκίσματα και το fast food, έχουν υποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό το «παραδοσιακό» φαγητό.
Τι είναι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα;
Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ή σύμφωνα με τον διεθνή όρο, UPFs, είναι προϊόντα που παρασκευάζονται κυρίως από φθηνά, βιομηχανικά συστατικά, όπως σιρόπια, έλαια, πρόσθετα γεύσης, χρωστικές ουσίες και συντηρητικά. Ο στόχος της παραγωγής τους είναι η μεγάλη διάρκεια ζωής, η εύκολη κατανάλωση και η υψηλή εμπορική αποδοχή, όχι η θρεπτική αξία.
Τέτοια παραδείγματα αποτελούν επεξεργασμένα δημητριακά πρωινού, κατεψυγμένα έτοιμα γεύματα, επεξεργασμένα κρέατα, αναψυκτικά με ζάχαρη, κέικ και γλυκά.
Οι κίνδυνοι για την υγεία
Η σειρά άρθρων που δημοσιεύθηκε στο Lancet βασίζεται σε ανάλυση περισσότερων από 100 μακροχρόνιων μελετών σε διεθνές επίπεδο. Τα ευρήματα έδειξαν ότι η υψηλή κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για πολλές χρόνιες ασθένειες, όπως η παχυσαρκία και η αύξηση βάρους, ο διαβήτης τύπου 2, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ακόμη και τα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Τα τρόφιμα αυτού του τύπου είναι πλούσια σε θερμίδες, ζάχαρη, αλάτι και ανθυγιεινά λίπη, ενώ παράλληλα είναι φτωχά σε βιταμίνες, φυτικές ίνες και άλλα θρεπτικά συστατικά.
Επιπλέον, η σειρά των άρθρων υπογραμμίζει ότι η διάδοση αυτών των τροφίμων δεν είναι μόνο θέμα προσωπικών επιλογών, αλλά ένα γενικευμένο φαινόμενο που αντικατοπτρίζει τις δομές του παγκόσμιου συστήματος τροφίμων, όπου μεγάλες πολυεθνικές προωθούν μαζικά τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, εις βάρος των φρέσκων τροφών.
Προτάσεις και συστάσεις
Το Lancet τονίζει ότι για να αντιμετωπιστεί η υγειονομική απειλή των UPFs χρειάζονται πολιτικές και ρυθμιστικά μέτρα. Μερικά από αυτά περιλαμβάνουν περιορισμούς στην προώθηση και διαφήμιση των UPFs, ειδικά προς τα παιδιά.
Επίσης, πρέπει να γίνει υποχρεωτική και κατανοητή η σήμανση στα προϊόντα αυτού του τύπου, ώστε να μην υπάρχουν παρανοήσεις στους καταναλωτές. Καλό θα ήταν, επιπλέον, να γίνει στήριξη της παραγωγής και της γενικότερης πρόσβασης σε φρέσκα, λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα.
Τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας
Για να μειώσουμε τους κινδύνους από τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, είναι καλό να προτιμούμε τροφές όσο γίνεται πιο φρέσκες ή ελάχιστα επεξεργασμένες, φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης, ξηρούς καρπούς, ελαιόλαδο, φρέσκα ψάρια και κρέας.
Μικρές αλλαγές, όπως η αντικατάσταση αναψυκτικών με νερό ή η προτίμηση φρέσκων σνακ αντί για συσκευασμένα γλυκίσματα, μπορούν να έχουν σημαντική θετική επίδραση μακροπρόθεσμα.
