Η λέξη προέρχεται από τα κορεατικά (먹방), όπου meokda σημαίνει «τρώω» και bangsong σημαίνει «εκπομπή». Στα Αγγλικά, η έννοια μπορεί να μεταφραστεί απλά ως «eatcast». Μάλιστα η δημοτικότητα του mukbang σε παγκόσμιο επίπεδο έχει αναγνωριστεί σε τέτοιο βαθμό που το 2020, η λέξη συμπεριλήφθηκε από το Λεξικό Collins στις «Λέξεις της Χρονιάς».
Τι είναι όμως το mukbang; Πρόκεται για μια δημοφιλή τάση στα social media, όπου οι δημιουργοί περιεχομένου (mukbangers) τρώνε μεγάλα γεύματα μπροστά στην κάμερα, ενώ αλληλεπιδρούν με το κοινό τους. Μια πολύ ιδιαίτερη τάση, αφού στην ουσία το περιεχόμενο που παράγουν είναι να τρώνε φαγητό, χωρίς να το αξιολογούν, απλώς μπορεί να συζητάνε μπουκωμένοι για την καθημερινότητά τους. Υπάρχουν βέβαια και τα βίντεο που δε μιλάνε καν και αφήνουν τους ήχους από τη διαδικασία της μάσησης να κυριαρχήσουν.
Πώς ξεκίνησε αυτή η τάση;
Η τάση ξεκίνησε στη Νότια Κορέα τη δεκαετία του 2010 και γρήγορα εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, καθώς αυτά τα βίντεο φαίνεται να προσφέρουν στον θεατή μια ιδιαίτερη μορφή ψυχαγωγίας και χαλάρωσης. Τους ευχαριστεί να βλέπουν κάποιον την ώρα που τρώει και ευχαριστιέται την τροφή ενώ παράλληλα τους ηρεμούν οι ήχοι αυτών των βίντεο.
Σήμερα, το mukbang συνδυάζεται συχνά με συνομιλία, θεματικές προκλήσεις φαγητού, όπως ποιος μπορεί να φάει περισσότερο μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο, καθιστώντας το έναν μοναδικό τρόπο ψυχαγωγίας που συγκεντρώνει εκατομμύρια προβολές. Στο TikTok μόνο έχει 5 εκατομμύρια χρήσεις ως hashtag ανεξάρτητα από τις προβολές αυτού, που αγγίζουν τα 80 εκατομμύρια σ' ένα μόνο βίντεο. Τα πέντε εκατομμύρια σημαίνει ότι αυτός ο αριθμός ανθρώπων δημιούργησε διαδικτυακό περιεχόμενο, στο οποίο απλώς τρώει.
Τι είναι το ASMR Mukbang;
Η συνδυαστική τάση του ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response) με το mukbang έχει καταφέρει να αυξηθούν ραγδαία οι προβολές σε αυτά τα βίντεο. Πολλοί δημιουργοί περιεχομένου εστιάζουν στους ήχους του φαγητού αναλόγως το είδος και την υφή του, ώστε να προκαλούν χαλάρωση στο κοινό τους. Τρώνε φαγητά τραγανά, πιο μαλακά, ή υγρά όπως είναι η σούπα και προσπαθούν με μικρόφωνο να απομονώσουν τον ήχο, ώστε ο εγκέφαλος τους να συγκεντρώνεται στον ήχο και να ηρεμεί. Δεν είναι λίγοι αυτοί που επιλέγουν αυτά τα βίντεο για να μπορέσουν να κοιμηθούν.
Λόγοι δημιουργίας
Ένας είναι ο βασικός λόγος αυτών των βίντεο και δεν είναι άλλος από την ανάγκη του κοινού να ανήκει κάπου. Είχα διαβάσει ένα βιβλίο στο Γυμνάσιο, «Κάπου να ανήκεις» λεγόταν, δε μιλούσε για το φαγητό αλλά εξηγούσε πολύ κατανοητά την ανάγκη των ανθρώπων ανεξαρτήτως ηλικίας να νιώθουν πως δεν είναι μόνοι. Έτσι και με αυτή την κατηγορία των βίντεο. Στην αρχή όταν ξεκίνησαν από το YouTube ακόμα, οι άνθρωποι που τα έφτιαχναν ήθελαν παρέα την ώρα του φαγητού και όσοι τα έβλεπαν ήταν για να νιώθουν πως τρώνε με κάποιον και μοιράζονται τα νέα τους.
Στη Νότια Κορέα, όπου ξεκίνησε η τάση, το να τρως έξω και να κοινωνικοποιείσαι γύρω από το φαγητό είναι σημαντικό μέρος της κουλτούρας. Το mukbang λοιπόν, έγινε δημοφιλές επειδή οι θεατές ήθελαν να αναδημιουργήσουν την κοινωνική εμπειρία του κοινού γεύματος. Οι Κορεάτες δημιουργοί μεταδίδουν συχνά ζωντανά τις ώρες των κανονικών γευμάτων, επιτρέποντας στους θεατές να τους παρακολουθούν ή να τρώνε μαζί τους, κάτι που ενισχύει το αίσθημα της ψηφιακής συνεστίασης.
Μπορεί να σου φαίνεται ακραίο αλλά πολλές φορές πλέον ο διαδικτυακός κόσμος είναι πιο πραγματικός για κάποιους από τον κανονικό. Εκεί περνάνε πολλές ώρες, βλέπουν βίντεο για να έχει παρέα, μαθαίνουν να βάφονται, να ντύνονται, να διακοσμούν το σπίτι τους και φυσικά τους εντείνεται και το έμφυτο σύνδρομο της κλειδαρότρυπας. Σταδιακά και εξαιτίας αυτού του συνδρόμου, της ανάγκης δηλαδή που υπάρχει από τη φύση των ανθρώπων να μαθαίνουν τι κάνει ο άλλος πίσω από κλειστές πόρτες, αυξήθηκαν αυτά τα βίντεο και οι ποσότητες των φαγητών. Πλέον το κοινό δεν ήθελε μόνο παρέα, ήθελε κυρίως να σε βλέπει να τρως μεγάλες μερίδες με όρεξη, να σε βλέπει όχι απλώς να χορταίνεις αλλά να σκας από το φαγητό τις περισσότερες φορές.
Μάλιστα πολλοί καταναλωτές αυτού του περιεχομένου ικανοποιούν τις προσωπικές τους λιγούρες βλέποντας εσένα να γεύεσαι όσα οι ίδιοι μπορεί να απαγορεύουν στον εαυτό τους. Και εδώ δημιουργούνται τα πολλά ερωτήματα γύρω από αυτά τα βίντεο σχετικά με την επιρροή που ασκούν στην ψυχική και σωματική υγεία του θεατή αλλά και σχετικά με τα οικονομικά ζητήματα που ανοίγουν.
Διαφόρων ειδών επιπτώσεις
Η αλήθεια είναι πως αυτό το περιεχόμενο έχει δεχθεί αρκετή κριτική, και ευτυχώς, καθώς μπορεί να επιφέρει θανάσιμες συνέπειες στην υγεία των θεατών αλλά και σε σχέση με τα επίπεδα σπατάλης τροφής. Όλα βεβαία εξαρτώνται από τον τρόπο που ο καθένας θα επιλέξει να καταναλώσει αυτό το περιεχόμενο. Αφού για κάποιους, το mukbang φαίνεται να είναι ένα θετικό εργαλείο για αύξηση πρόσληψης τροφής, αποτροπή υπερφαγίας ή μείωση της μοναξιάς. Έρευνες όμως, έχουν συνδέσει επίσης το mukbang με διαταραχές πρόσληψης τροφής στους θεατές, μία ξεκάθαρα αρνητική επιρροή που μπορεί να ενθαρρύνει τη στέρηση τροφής ή να πυροδοτήσει υποτροπή σε ανεξέλεγκτη υπερφαγία.
Υπάρχουν άνθρωποι που βιοπορίζονται δημιουργώντας βίντεο στα οποία τρώνε ανεξέλεγκτες ποσότητες φαγητού και αντιμετώπισαν ή αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με την υγεία τους. Ένα παράδειγμα είναι ο YouTuber Nikocado Avocado, που δήλωσε το 2019 ότι η υπερφαγία για τα βίντεο του επηρέασε αρνητικά την υγεία του. Το 2021, ο Ιταλός mukbanger Omar Palermo πέθανε από καρδιακή προσβολή. Για αυτό εξάλλου είναι σημαντικό οι κλινικοί γιατροί να ενημερώνονται για το mukbang, ώστε να μπορούν να αναγνωρίζουν καταστάσεις που σχετίζονται με αυτό. Μπορεί να αποτελεί μια τάση στο διαδίκτυο αλλά κανένας δεν μπορεί να τα διαχωρίσει τόσο ξεκάθαρα και αποτελεσματικά, ώστε να μην επηρεάζεται ο πραγματικός κόσμος.
Επιπλέον, το mukbang συμβάλλει στη σπατάλη τροφίμων. Στην Κίνα, για παράδειγμα, μετά την έναρξη της εκστρατείας «Clean Plate» του Προέδρου Xi Jinping κατά της σπατάλης τροφής, η κυβέρνηση περιόρισε την τάση. Τώρα, όσοι αναζητούν «εκπομπές φαγητού» ή «βίντεο που κάποιος τρώει» βλέπουν προειδοποιήσεις που τους ενθαρρύνουν να αποφεύγουν τη σπατάλη και να υιοθετούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
